Úrval - 01.06.1968, Side 27

LEYSTR NÝTT UNDRALYF EITURLYFIN . . . .
25
rannsóknir og prófunaraðferðir
þeirra tíma sem voru satt að segja
heldur frumstæðar við hlið aðferða
okkar tíma. Að auki gat Eiturlyfja-
nefndin ekki bannað sölu lyfsins
vegna þess að lögin frá 1914 tóku
aðeins til náttúrulegra lyfja en mep-
erídínið var framleitt á rannsókn-
arstofum. Árið 1944 voru loks sett
það ströng lög að meperídínið komst
í flokk með eiturlyfjum þar sem
það átti heima. En þá þegar hafði
það komið fjölmörgum á kaldan
kiaka, og þar á meðal nokkrum
læknum og hjúkrunarkonum.
Enn var haldið látlaust áfram leit-
inni að hættulausu deyfilyfi, Það
leið senn að því að efnin og lyfiu
nálguðust það að vera tíu þúsund
talsins og eitt eftir annað var dæmt
óhæft. En á naeðan komu alls kyns
einkennilegir hlutir fram á sjónar-
sviðið. Efni nokkurt reyndist t.d.
vera 10.000 sinnum sterkara en
morfín og er nú notað til að deyfa
fíla, nashyrninga og önnur risadýr.
Vonir manna dvínuðu nú óðum
um, að þetta hættulausa deyfilyf
fyndist nokkurn tíma. Árið 1956 var
ákveðið að nú væri fullreynt að
deyfingareiginleikar og hliðarverk-
anir sem gerðu menn háða lyfinu
héldust alltaf í hendur í öllum deyfi-
lyfjum, aðeins í mismunandi hlut-
falli.
En nú kom fleira til sögunnar,
Árið 1914 hafði þýzkur efnafræð-
ingur, Julius Pohl, einangrað af-
komanda codeins sem hafði sér-
stakan eiginleika, en hann var sá,
að það vann á móti morfíni og
eyddi þeim hliðaráhrifum sem mor-
fínið hafði í för með sér. Þetta
vakti enga eftirtekt, en athuganir
leiddu síðar til þess, að Merek rann-
sóknarstofurnar gerðu, árið 1942,
líkt lyf sem kallað var nalorphín.
Það reyndist þegar gagnlegt til að
eyða eituráhrifum morfíns (of stór
morfínskammtur getur valdið önd-
unarerfiðleikum), en var ekki rann-
sakað frekar árum saman af því
að það reyndist ekki hafa deyfing-
armátt.
1954 fóru menn samt að athuga
það nánar. Dr. Louis Lasagna og
Henry Beecher við Ríkisspítala
Massachusetts datt í hug hvort ekki
mætti nota bæði efnin saman, þann-
ig að nalorfínið mundi eyða hinum
hættulegu áhrifum morfínsins án
þess þó að hafa áhrif á deyfingar-
mátt þess. Þeir gáfu fyrst hópi
sjúklinga nalorfín eitt sér. Þeir
fundu sér til mikillar undrunar að
nalorfínið hafði fullteins góðan
deyfingarmátt og morfínið sjálft.
En hrifningin yfir nalorfíninu
dvínaði skjótt þegar nokkrir sjúkl-
ingar fóru að sjá hrikalegar ofsjón-
ir. Þannig var nalorfínið afskrifað
eftir stuttan tíma sem hvert annað
eiturlyf.
En þessar rannsóknir höfðu samt
rutt brautina fyrir ýmislegt annað.
Vísindamenn byrjuðu nú sem óð-
ast að reyna og prófa hundruð lyfja
sem unnu móti morfíni, Á Sterling-
Winthrop Rannsóknarstofunni í
New York voru einangruð nokkur
lyf, sem kölluð voru benzomorfan-
ar. Árið 1959 hafði flokkur undir
stjórn Dr. Sidney Archer, efna-
fræðings og Dr. Louis Harris, lyfja-
fræðings búið til og prófað nokkrar
samsetningar, en af þeim voru fimm