Úrval - 01.06.1968, Side 71

HVAÐ HEFUR GERZT 1 HVALVEIÐUM?
69
Það er hörmulegt, að hvalveiðiþjóð-
irnar taka því aðeins skynsamleg-
um leiðbeiningum, að neyð reki
þær til.
„Nú þegar allar líkur eru á, að
steypireyður, hnúfubakur og ef til
vill langreyður deyji út, munu
þessar þjóðir ef til vill taka fyrir
ofveiði, ekki aðeins í suðurísnum
heldur einig á norðanverðu Kyrra-
hafi“. Þannig lýkur Bourne máli
sínu.
HVALIR HVERFA
Steypireyður er nær útdauður,
hnúfubakar týna tölunni og lang-
reyðum fækkar. Fáir styðja hug-
myndina um friðun hvala. Sérhver
hefur tök á að skoða rauðviðar-
tré, eða örn, en það á fyrir fáum
okkar að liggja að geta virt fyrir
okkur hvali.“ Það munu einar átta
tegundir stórhvela, sem mann-
kindin hefur gengið nærri. Hval-
veiðar og iðnaður tengdur þeim
byggjast nú nær eingöngu á lang-
reyð, sandreyð og búrhval. Hinum
tegundunum hefur verið útrýmt,
eða því sem næst. Hvalveiðimenn
hafa fengið það orð á sig að vera
ókvalráðir og ágjarnir, oft ekki að
ástæðulausu, og margir velta því
fyrir sér hvort ekki eigi að banna
hvalveiðar með öllu“, segir Jon
Lindberg í grein, sem hann skrif-
aði nýlega í tímaritið Life.
Sé nokkrum umhugað um við-
gang hvalstofnanna, ætti það að
vera alþjóða hvalveiðieftirlitsnefnd-
inni kappsmál, en hún hefur starf-
að síðan 1948 og væri því fróðlegt
að athuga hver þróunin hefur orð-
ið á þessum tíma. Arið 1938 voru
steypireyðar um eitt hundrað þús-
und, að minnsta kosti 12.000 1953
til 1954, en nú telja bjartsýnustu
menn, að fjöldi steypireyða sé um
600; það er svo lág tala, að ólíklegt
er talið, að þær hittist nægilega
oft og nái að tímgast nægilega ört
til þess að stofninn deyji ekki út.
Samkomulag um algera friðun
náðist ekki í nefndinni fyrr en í
fyrra, en ekki nóg með seinlæti
nefndarinnar, — hvalveiðimenn í
Chile veiddu 371 steypieyð fyrir
tvær hvalstöðvar þar, og grunur
leikur á, að ein hvalstöð enn hafi
tekið á móti steypireyðum, en hún
hefur ekki gefið skýrslu um veið-
ina. 1965 til 1966 tóku hinar tvær
stöðvarnar í Chile við 125 steypi-
reyðum, og ekki er hægt að neyða
Chile til þess að hlíta reglum al-
þjóðanefndarinnar, þar sem ríkið
á ekki aðild að nefndinni. Steypi-
reyðurinn er horfinn, eða því sem
næst.
Ekki er lengur krökkt af lang-
reyðum. Árið 1965 var talið að
þær væru milli sautján og tuttugu
og átt þúsund talsins, en seint á
síðasta áratug voru þær um 120
þúsund. Ekki er of seint að kom-
ast hjá útrýmingu langreyða. í
einni tillögu, sem nú liggur fyrir
hvalveiðaeftirlitsnefndinni er lagt
til að langreyðar verði friðaðar í
fimtmán ár og stofninn þannig efld-
ur. Stuðningsmenn þessarar tillögu
halda því fram, að með þessu móti
yrði hægt að tvöfalda arð af hval-
veiðum, en þetta er langs tíma
sjónarmið, og hvalveiðimenn eru
að öðru kunnir. Enn eykur það á
hörmungar hvalanna, að erfitt er