Úrval - 01.06.1971, Blaðsíða 14

12
ÚRVAL
honum hvorki fé né lagalega að-
stoð til þess að vernda þessar 2,3
milljón ekrur fyrir skaðlegum
ágangi manna. Því var Gulsteina-
svæðið alveg óvarið fyrir skemmd-
arverkum, veiðiþjófnaði og alls
kyns annarri eyðileggingu, sem
varð brátt alveg skammarlega of-
boðsleg. Gráðugir garðgestir æddu
þar um með skóflur og exir, námu
burt sýnishorn alls kyns málma og
jarðfræðilegra furðuverka, jafnvel
heilu vagnhlössin. Aðrir reyndu að
tryggja sér umráðarétt yfir beztu
svæðunum í garðinum í gróðaskyni,
reyndu að fá leyfi til þess að leggja
þar járnbrautir, leggja skeiðvelli og
jafnvel girða helztu goshverina af.
Þar var einnig um ólöglegt skóg-
arhögg og búfjárbeit að ræða. Og
hið ömurlegasta af öllu saman var,
að það lá við, að vísundahjarðirn-
ar, sem þar voru fyrir, yrðu alveg
þurrkaðar út.
Arið 1886 var svo komið, að þessi
skefjalausa eyðilegging neyddi inn-
anríkisráðherrann til þess að fara
fram á það, að bandariskt herlið
yrði sent á vettvang til verndar
þjóðgarðinum. Sveit úr 1. riddara-
liðinu var send til Gulsteinagarðs.
Hún kom þar á strangri herstjórn,
verndaði dýralíf garðsins, stofnaði
þar stjórnstöð og reisti þar ýmsar
byggingar og lagði vegakerfi um
garðinn. Árið 1916 fékk herinn svo
hinni nýstofnuðu Þjóðgarðaþjón-
ustu starf .þetta í hendur eftir að
hafa gegnt því í 30 ár.
Og þannig var þjóðgarðinum
bjargað. Eða hefur reyndin orðið
sú? Nei, hið ótrúlega hefur gerzt,
að Gulsteinagarður virðist nú hafa
við mörg þessara gömlu vandamála
að stríða enn þann dag í dag.
Þegar straumur sumargestanna er
sem mestur, er svæðið krökkt af
gestum, sem fylla þar öll tjaldbúða-
svæði, öll gistihús og bílagistihús
og lenda oft í alls konar slysum og
óhöppum. „Margt fólk vill geta
heimsótt garðinn við svipaðar að-
stæður og það væri að fara út á
næsta götuhorn," segir Anderson
yfirþjóðgarðsvörður. „Og því höfð-
um við hér alls konar vandamál
við að stríða, svo sem mikla um-
ferð, mengun og furðulega aukn-
ingu rána og jafnvel eiturlyf nú
upp á síðkastið.“ Hinir aðþrengdu
þjóðgarðsverðir eyða nú miklum
hluta tíma síns í löggæzlustörf.
Og þegar þeir eru ekki að leika
lögregluþjóna, eru þeir að stumra
yfir fórnardýrum, sem birnir hafa
sært, að bjarga týndum fjallgöngu-
mönnum með hjálp þyrla og reyna
að koma í veg fyrir, að hinir allra
forvitnustu lendi ofan í heitum upp-
sprettum og hverum, sem geta orð-
ið 93.3° heitir á Celsius. (f júní í
fyrra datt 9 ára gamall drengur frá
Virginíufylki niður í heitan hver
og brenndist til bana næstum taf-
arlaust). Og ekki lagast ástandið
við það, að nú er Gulsteinagarður
einnig orðinn eftirsóttur staður að
vetrinum. Veturinn 1969—1970
komu þangað samtals 21.000 gestir.
Og margir þeirra rufu kyrrðina á
hinn fruntalegasta hátt með hávær-
um snjóbílum.
Þessi ásókn fólks á Gulsteina-
svæðið, sem hefur oft alvarlegar af-
leiðingar í för með sér, hefur neytt
garðyfirvöldin til þess að horfast í