Úrval - 01.06.1971, Blaðsíða 65

HRAÐASTI SPRETTHLAUPARNN .. .
þeirra í milli. Þegar eðluninni er
lokið, verður kvendýrið að sjá um
sig sjálft. Og það verður sjálft að
veiða sér til matar allt til enda með-
göngutímans, en hann er 90 dagar.
Cheetahn eignast yfirleitt fimm
unga. Og litlu „kettlingarnir“ eru
þannig á litinn, að það er einna lík-
ast því sem deplarnir hafi blotnað
og litur þeirra „litað frá sér“,
þannig að feldurinn hafi orðið grá-
leitur. Eftir 2—3 vikur eru ung-
arnir farnir að ganga um á sínum
risastóru fótum. Og göngulag þeirra
er mjög stöðugt. Að einum til tveim
mánuðum liðnum eru þeir reiðu-
búnir til þess að fylgja móður sinni
á veiðar. Og þeir læra fljótlega
veiðilistina í þeim ferðum.
í Kenya sáum við kvendýr
skokka áfram kvöld eitt, og á eftir
því fylgdu fjögurra mánaða „kettl-
ingar“. Cheetahn virtist ekki fara
í neina ákveðna stefnu. En „kettl-
ingarnir" rannsökuðu allt umhverf-
ið mjög vandlega, þefuðu af hverj-
um kletti og hverjum termítahrauk.
Brátt kom cheetahn auga á hjörð
af Grantsgasellum og snarstanzaði.
Það var líkt og hún stirðnaði upp.
Kettlingarnir voru komnir til henn-
ar á næsta augnabliki. Þeir settust-
við hlið hennar og sátu þar þráð-
beinir og stífir eins og garðstyttur
með eyrun reist og virtu fyrir sér
gasellurnar, sem voru á beit þar
nálægt. Þeir eltu móður sína, þeg-
ar hún þaut af stað, og fóru sér
hægt í fyrstu. Þeir hófu ekki sprett-
hlaupið, fyrr en hún var búin að
yfirbuga bráð sína. Og þeir voru
teknir að rífa í sig skrokkinn, áður
63
en hún hafði sleppt takinu á hálsi
gasellunnar.
Cheetahn er yfirleitt einfari, en
heldur sig ekki í hópum. En meðan
á námstíma kettlinganna stendur,
heldur hver fjölskylda hópinn (þ.
e. að undanskildum feðrunum).
Ungarnir reyna venjulegast við
fyrstu bráð sína, þegar þeir eru
orðnir um 12 mánaða gamlir. Móð-
irin hjálpar þeim, en þegar þeir eru
orðnir 16 mánaða, yfirgefur hún
þá, þótt þeir séu enn að læra veiði-
listina.
Cheetahn heldur sig á um 400.000
fermílna svæði í Afríku. Sumt af
því landi er þurrt og kjarri vaxið,
sums staðar líkast eyðimörk. (Þar
sem lítið er um vatn, geta cheet-
uhrnar dregið fram lífið á líkams-
vöðvum fórnardýra sinna). En önn-
ur svæði eru gresjur, þar sem get-
ur að líta þyrnirunna og akasíu-
tré á stangli. Síðdegis dag einn kom-
um við auga á cheetuh, sem hvíldi
sig upp á lágri hæð á slíkri sléttu.
Svo stóð hún upp, gekk yfir að
jeppa veiðivarðarins, lagði fram-
hrammana á hurðina og teygði úr
sér. Veiðivörðurinn skrúfaði rúð-
una niður og klóraði cheetuhnni á
bak við eyrun. „Eg hef þekkt þenn-
an „náunga“, síðan hann var pínu-
lítill „kettlingur“,“ sagði veiðivörð-
urinn við okkur síðar. „En ég mundi
aldrei meðhöndla hlébarða á sama
hátt, hversu kunnugir sem við vær-
um.‘
Hið blíðlynda eðli cheetuhnnar
gerir það að verkum, að það er
mjög auðvelt að temja hana og gera
hana að „húsdýri". Það er ekki vit-
að til, að cheetuhr hafi nokkru sinni