Úrval - 01.06.1971, Blaðsíða 29

27
nýfædd börn látin hlusta á háan
rafeindatækjatón. Ef barnið deplar
augunum, hreyfir höfuðið, sperrir
fæturna eða sýnir einhver önnur
viðbrögð, þá er heyrn þess úrskurð-
uð alveg eðlileg. En sýni barnið
engin viðbrögð, er það skoðað og
prófað af heyrnarsérfræðingum.
Meðhöndlun hefst líka næstum
tafarlaust eftir fæðingu. Frú Downs
hefur komizt að raun um, að korna-
börn, jafnvel aðeins sex vikna göm-
ul, geta notfært sér heyrnartæki.
Og það hefur komið skýrt fram, að
því fyrr sem þau byrja á því þeim
mun betra. Ef barnið getur ekki
heyrt eigin rödd fyrsta æviárið,
getur það síðar átt við varanlega
tal- og málörðugleika að stríða.
Það eru samt ekki talfærin og hinn
líkamlegi þáttur málsins, sem sér-
fræðingarnir hafa mestar áhyggjur
af, því að heyrnarlausum börn-
um hefur verið kennt að segja
orð, eftir að þau eru komin nokkuð
á legg, heldur eru það hin glötuðu
tækifæri til þess að skilja málið að
fullu með hinum afstæðu merking-
um þess og hinum fjölbreytilega
merkingarmun, en allt slíkt er svo
nátengt greindarþroskanum.
Frú Downs bendir stolt á dæmið
um Janice litlu og önnur slík dæmi
máli sínu til sönnunar. Janice er
lítil telpa, sem fæddist með alvar-
lega skerta heyrn. En til allrar ham-
ingju fannst þessi heyrnargalli strax
sama daginn og hún fæddist. Fyrir
nokkrum árum hefði Janice verið
flokkuð sem „heyrnarlaus“, og fólk
hefði þá fljótlega bætt við „og
heimsk“. En sjúkdómsgreining Jan-
ice og ráðleggingar sérfræðinga um
rétta meðhöndlun gerbreyttu fram-
tíðarhorfum hennar. Hún fékk öfl-
ugt heyrnartæki. Móður hennar var
kennt, hvernig hún ætti að veita
henni aukalega talhvatningu með
ýmsum æfingum, sem stuðluðu að
því að auka skilning hennar á hljóð-
um og máli. Talkennari byrjaði svo
að æfa hana, þegar hún var aðeins
9 mánaða gömul. Og brátt lærðist
Janice að skilja mikið af því, sem
sagt var við hana. Og svo byrjaði
hún að tala. Nú er hún hálfs þriðja
árs og á góðri leið með að taka
eðlilegan þátt í lífi umhverfis síns
og eiga eðlileg samskipti við aðra.
Þeir sérfræðingar, sem vinna að
slíkum rannsóknum og tilraunum,
vona, að heyrnarprófanir á ung-
börnum verði viðurtekin venja í
öllum sjúkrahúsum. Verið er að
leita nýrra skoðunar- og prófunar-
aðferða, svo að unnt reynist að
finna jafnvel minni háttar skynjun-
argalla hjá kornabörnum. Sam-
kvæmt einu slíku kerfi fá ailir ný-
ir foreldrar spurningalista, sem þeir
eiga að fvlla út, og fjalla spurning-
arnar um ýmislegt, er snertir beit-
ingu skynfæra. Sem dæmi mætti
nefna: „Frá fæðingu til tveggja
vikna: Verður barninu ykkar bilt
við, þegar það heyrir snöggan há-
vaða? Hættir það snöggvast að
sjúga, þegar þið byrjið að tala? Frá
2—6 mánaða: Beinir það augnaráð-
inu í átt til þess, sem talar?“
Margir vanmeta það, hversu miög
greind barnsins er komin undir
góðri heyrn. En því er þveröfugt
farið, hvað sjónina snertir. Mörgum
hættir til þess að kenna slæmri sjón
um allt það, sem aflaga fer í námi