Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 4
4
l’áll Hriem.
sem skepnurnar á þeim eru rýrari. í þriðja lagi eru
sumar jarðir mjög hægar, þar sem aðrar eru mjög eriiðar.
A erfiðu jörðunum þarf bóndinn fleiri skepnur til að lifa
af, og þá hefur reglan það í för með sjer, að jarðir verða
því hærri að hundraðatali, sem þær eru erfiðari. J>ar sem
um hlunnindi er að ræða, þá er reglan alveg gripin úr
lausu lopii. Ef ekki á að draga frá kostnaðinn við hlunn-
indin, þá er kost.naðurinn svo misjafn við hlunnindin, að
reglan nær engri átt, en ef kostnaðurinn er dreginn frá,
því er þá eigi talinn frá kostnaðurinn við skepnurnar?
f>ar sem um sjáfarjarðir er að ræða, þá er afli á þeim
svo misjafn eptir því, hver á þeim situr, að menn lenda
í tómum ógöngum, ef menn ætla að fylgja reglunni. A
öllum jörðum er mikið komið undir því, livernig jörðin
er hýst, en eptir reglunni er alveg sama, hvort jörðin er
með öllu húsalaus, eða henni fylgja bæði mikil og góð
hús. Enn fremur er ekkert tillit tekið til þess, hvort jörð-
in er kúgildalaus eða hún hefur mörg kúgildi.
J>að er því auðsætt, að hundraðatal á jörðum verður
eigi rjettlátt eptir þessari reglu, enda var og gert ráð fyrir
því í erindisbrjefi jarðaraatsnefndarinnar. I því var nefnd-
inni boðið að víkja frá reglunni, þegar ástæða þætti til.
Nefndin átti að taka tillit til erfiðleika o. sv. frv. Hún
mátti jafnvel færa kúgildi í hlunnindum niður um tvo
þriðju hluta. Aðalreglan er í fyrstu byggð á ágiskun og
áliti, og svo á að víkja frá henni einnig eptir ágiskun og
áliti. A þennan hátt verður aðalreglan eigi til annars, en
að villa manni sjónir, enda varð árangurinn eptir þessu.
Jarðamatsnefndin frá 1800 vann að starfi sínu með
mikilli alúð um sex ár. Að vísu hefi jeg eigi sjeð þetta
mat, en stjórninni þótti eigi tiltækilegt, að ákveða að það