Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 59
Dagsverk til prests.
59
skyldu inna af hendi dagsverk, en síðan var beint talað
um dagsverksskyldu lausamanna í reglugjörð 17. júlí
1782, 13. gr.
Fram að þessum tíma er ekki talað um dagsverk
vinnuhjúa, en samt sem áður fór þó að komast sú venja
á í Skálholtsbiskupsdæmi, að vinnuhjú greiddu presti
dagsverk. Má sjá þetta af kansellíbrjeíi 19. apríl 1806,
því að þar segir, að húsmenn, vinnuhjú og aðrir, er tíundi
60 álnir og meira, greiði dagsverk í Skálholtsbiskupsdæmi.
Stefán Thorarensen amtmaður vildi láta lögleiða sams
konar gjaldskyldu í Hólabiskupsdæmi. Stjórninni þótti
þetta varhugavert 1806, en nokkrum árum síðar gjörði
Stefán amtmaður fyrirspurn um það, hvað gilda skyldi í
þessu efni, Kom þá út konungsbrjef 21. maí 1817, þar
sem svo er ákveðið:
nVinnuhjú öll á landi voru íslandi og húsfólk það
þar í landi, sem eigi heldur vinnuhjú, á, ef það tíundar
af 60 álnum eða meira, að greiða hálfan ljóstoll til hlut-
aðeigandi sóknarkirkju samkvæmt lagaákvörðunum þeim,
er þar um gilda, svo og að inna af hendi dagsverk til
hlutaðeigandi sóknarprests, annað hvort með vinnu sinni
eða í gildum landaurum, eptir meðalverði á þeim stað og
tíma, sem dagsverkið skyldi unnið.u
Með þessu lagaboði var það sett sem algild regla, að
vinnuhjú skyldu gjalda dagsverk, eins og vinnuhjúalausir
húsmenn.
Vjer höfum nu farið nokkrum orðum um sögu dags-
verksins. Skulum vjer nú athuga gjaldskylduna dálítið
nánar, og skal þá fyrst rætt um gjaldskyldu vinnuhjúa og
hjúalausra húsmanna, af því að skyldan er þar byggð á
lagaboði.