Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 19
Hundraðatal á jörðum.
19
í máldaga Pjeturs biskups Nikulássonar um 1394 er
eign kirkjunnar talin 10 kúgildi í heimajörðu, en í reikn-
ingsskilum Björns nokkurs Sæmundssonar fyrir fje kirkj-
unnar 4. sept. 1465 er eign kirkjunnar í heimalandi talin
10 hundruð.1)
Með þessu eru fullar sannanir fengnar í'yrir því, að
menn hafa talið lönd sín í kúgildum, og að þetta á sjer
stað ekki að eins í einu hjeraði, heldur jafnvel í fjarlægum
hjeruðum sitt í hverjum landsfjórðungi.
t>ví næst viljum vjer athuga, hvort menn haíi eigi
talið jarðir í verðaurum.
I hinum fornu tíundarlögum vorum, sem sett voru í
lok 11. aldar, árið 1096, er svo sagt, að menn skuli tíunda
allt fje sitt skuldlaust, lönd og lausa aura, og virða til
6 álna aura.2) f>ar sem menn á hverju ári áttu að virða
fje sitt á þennan hátt, þá liggur í augum uppi að menn
hafa talið lönd sín í hundruðum verðaura. Leifar af þessu
má finna í Auðunarmáldaga 1318 fyrir Miklagarðskirkju
í Eyjafirði. þ>ar segir, að kirkjan eigi í heimalandi 30
hundruð sex álna aura.3) í máldaga Saurbæjarkirkju á
Kjalarnesi, sem heimfærður er til ársins 1220, er sagt, að
kirkjan eigi tíu hundruð þriggja álna aura í Saurbæjarlandi.4)
Loks er að athuga, hvort menn hafi eigi talið lönd
sín í álnum, og þarf þá eigi lengi að leita til þess, að finna
slíkt í tveimur kirkjumáldögum. Annar er talinn frá 1180,
og segir þar, að kirkjan að Ölfusvatni í Árnessýslu eigi
]) ísl. fornbrjefas. II. bls. 437. III. bls. 555. V. bls. 449.
2) ísl fornbrjefas. I. 90, 102, 110, 122, 134, 144, 159. Grg. II. 48,
III. 45. o. sv. frv.
3) Isl. fornbrjefas. II. bls. 452.
4) ísl. fornbrjefas. I. bls. 402.