Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 20
20
Páll Briem.
12 hundruð álna í Vatnslandi og Hagavíkurlandi. ‘) Hinn
máldaginn er um Hjörseyjarkirkju á Mýrum, sem talinn er
frá 1200. p>ar segir svo: »Sá er kirkjumáldagi í Hjörs-
eyju, at þar liggr til kirkju iand þat, er at Seijum heitir,
er tekr tíu hundruð álna at verði.1 2)
J>etta sýnir eigi að eins, að fornmenn hafa virt jarðir
sínar til hundraða í álnum vaðmáls, heldur og að við
þetta mat hafa þeir lagt verð jarðarinnar til grundvaliar.
Dr. Valtýr Guðmundsson hefur í ritgjörð sinni, Mann-
gjöld — hundrað bls. 545, minnst á þá skoðun, að jarðir
væru metnar til hundraða eptir því, hve mörgum hundr-
uðum í skepnum þær gætu framfleytt, en telur hana ekki
rjetta og bætir síðan við: »Með hundruðum mun hjer átt
við hið upprunalega verð jarðanna talið í hundruðum aura.»
I>etta er að því leyti rjett, að fornmenn hafa miðað
við verð jarða, en eptir því sem máldagarnir bera vott um,
þá hafa þeir ekki bundið sig við verðaurana, heldur einnig
talið þær í hundruðum álna og jafnvel kúgildum.
Vjer skulum síðar athuga þetta lítið eitt nánar, en áð-
ur þarf fyrst að athuga, hvaðjörðum fylgi, því að þegar jarð-
ir eru metnar til hundraða, þá er þetta einnig metið með.
Eins og að líkindum ræður hafa ýmsar breytingar
orðið á jörðum á liðnum öldum. Jarðir hafa iagst í eyði
og orðið fyrir ágangi vatns og sjáfar. J>etta má að nokkru
leyti fá upplýsingar um, og því sakar það eigi mikið; hitt
er miklu verra, þar sem tekið hefur verið undan einni
jörð, bætt við aðra og landamerkjum raskað. |>að eru
dæmi til þessa, en þó virðist svo sem jarðir hafi. í fiestum
1) ísl. fornbrjefas. 1. bls. 270.
2) S. st. I. bls. 303.