Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 16

Einar Trausti Einarsson, Einar Guðmundsson, Gylfi Jón Gylfason og Þorlákur Karlsson
orð. Við mat á færni nemenda í stafsetningu
eru þeir beðnir að hlusta á texta sem lesinn
er upp og skrifa rétt stafsett orð inn í eyður
textans. Færni nemenda í stafsetningu er
metin út frá fjölda rétt skrifaðra orða. Loks
er lagt mat á færni nemenda við að skrifa
íslenskan texta (ritun), þar sem meðal
annars er lagt mat á frágang, stafsetningu
og atburðarás. Árangur nemenda í ein-
stökum prófhlutum og í prófinu í heild er
metinn með normaldreifðum einkunnum
þar sem meðaltal er 30 og staðalfrávik
10. Besti mögulegi árangur er 60 stig og
lakasti árangur er 0 stig. Ekki hefur verið
gefið út efni um réttmæti hvers námshluta
eða áreiðanleika samræmdra könnunar-
prófa í íslensku frá árinu 2012.
Framkvæmd
Gögnum var safnað árið 2012. Prófhlut-
arnir fjórir í Logos voru lagðir fyrir í
janúarmánuði fyrir böm í 3. bekk í átta
grunnskólum á Reykjanesi. Sérkenn-
arar grunnskólanna og kennsluráðgjafar
Fræðsluskrifstofu Reykjanesbæjar lögðu
Logos fyrir en allir höfðu þeir fengið sér-
staka þjálfun í fyrirlögn á Logos. Prófunin
fór fram á skólatíma þar sem nemendur
voru kallaðir einn af öðmm úr kennslu-
stund til prófunar. Prófunin fór fram við
hálfstaðlaðar aðstæður, þar sem barn og
prófandi sátu hlið við hlið við tölvu sem
notuð var við prófunina. Engin regla var
höfð á því í hvaða röð ætti að leggja fyrir
einstaka prófhluta í Logos, heldur var það
undir prófanda komið að ákveða röðina.
Fyrirlögnin var því ekki eins hjá öllum
nemendum. Ólíklegt er að röð prófhluta
hafi haft áhrif á niðurstöður prófunarinnar,
þótt ekki sé unnt að útiloka slíkt. í septem-
ber (á sama ári) þreyttu sömu börn sam-
ræmt könnunarpróf í íslensku, þá komin
í 4. bekk. Starfsmenn á vegum Námsmats-
stofnunar, auk kennara grunnskólanna,
sáu um fyrirlögnina sem fór fram á skóla-
tíma í hverjum skóla fyrir sig.
Fræðsluskrifstofa Reykjanesbæjar sá
um útreikninga og varðveislu á gögnum
um árangur í Logos en Námsmatsstofnun
sá um útreikninga og varðveislu á gögn-
um um árangur nemenda í samræmdum
könnunarprófum í íslensku. Gögn þess-
ara tveggja stofnana voru sameinuð fyrir
úrvinnslu af starfsmönnum Námsmats-
stofnunar í desember 2012. Tilkynning um
rannsóknina var send til Persónuverndar.
Úrvinnsla
Úrvinnsla gagnanna var þríþætt. í fyrsta
skrefi úrvinnslunnar var reiknuð lýsandi
tölfræði og fylgni milli lestrarfæmi og
árangurs í íslensku. Því næst voru gerðar
fimm tveggja þrepa fjölbreytuaðhvarfs-
greiningar (e. hierachical linear reggress-
ion) til þess að meta samband prófhluta
Logos og árangurs í samræmdu könnunar-
prófi í íslensku. Stjórnað var fyrir áhrifum
þess úr hvaða skóla börnin komu (1. þrep)
áður en forspárgildi prófhluta Logos var
kannað (2. þrep). Áður en aðhvarfsgrein-
ing var gerð var þess gætt að forsendur
hennar stæðust (sjá nánar í Field, 2009).
í síðasta skrefi úrvinnslunnar var lagt
mat á nytsemi fjögurra prófhluta Logos
í skimun fyrir lestrarvanda með merkja-
greiningu (e. signal detection analysis).
Fyrsta skrefið í slíkri greiningu er að skil-
greina hvað telst vera vandi. í þessu tilfelli
hvað telst vera lestrarvandi. Tíðni þess
vanda sem skimun beinist að skiptir miklu