Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 41

Ritrýnd grein
Timarit um mermtarannsóknir /
Journal of Educational Research (lceland) 11, 2014, 39-60
Viðhorf grunnskólanemenda á
Islandi og í Finnlandi til tækni og
námsgreinarinnar hönnunar og smíði
Brynjar Ólafsson, Gísli Þorsteinsson, Háskóla íslands
Ossi Autio, Háskólanum íHelsinki
Uppeldismiðaðar handmenntir (slöjd) voru fyrst kenndar í bamaskólum á íslandi
og í Finnlandi í lok 19. aldar. Lögð var áhersla á smíði nytjahluta samkvæmt föstum
fyrirmyndum og fyrirmælum um notkun handverkfæra. Tilgangur kennslunn-
ar var að stuðla að almennum þroska frekar en að búa til nytsamlega hluti fyrir
daglegt líf og þjálfa handverksfærni. í hönnun og smíði í dag er hins vegar lögð
áhersla á að þjálfa nemendur í mótun eigin hugmynda með hagnýtingu tæknilegra
lausna. Þessu skólastarfi er ætlað að auka tæknilegt innsæi nemandans og hugvits-
semi og gera hann sjálfstæðan í vinnubrögðum. Greinin fjallar um rannsókn á við-
horfum 11 og 13 ára grunnskólanemenda á íslandi og í Finnlandi til tækni og náms-
greinarinnar hönnunar og smíði. Rannsóknin var gerð á tímabilinu 2011 til 2012.
Spurningakönnun var lögð fyrir nemendur í fimmta og sjöunda bekk. Hún sýndi
mikinn mun á viðhorfum nemenda í löndunum tveimur til tækni og námsgreinar-
innar hönnunar og smíði. Viðhorf íslensku nemendanna voru mun jákvæðari en
jafnaldra þeirra í Finnlandi. Niðurstöðurnar má að hluta skýra með áherslumun í
aðalnámskrám landanna, en nauðsynlegt er þó að gera víðtækari rannsókn á við-
fangsefninu. Þrátt fyrir sameiginlegan uppruna aðalnámskráa í löndunum tveimur
er nú lögð aukin áhersla á hönnun, nýsköpun og tækni í íslensku námskránni en í
finnsku námskránni er lögð aukin áhersla á persónuleikaþroska og jafnrétti.
Lykilorö: vidhorf, hönnun og smiöi, tækni, skólastarf, rannsókn, ísland og Finland
Hagnýtt gildi Niöurstööur þessarar rannsóknar benda til þess að viðhorf kynjanna til tækni og tæknilegra
starfa séu ólik. Innan hönnunar og smiöa þarf aö gefa nemendum kost á einstaklingsmiöuöum verkefnum
og vali sem tengist áhuga þeirra og reynsluheimi. Einnig er mikilvægt aö taka tillit til mismunandi reynslu og
viöhorfa kynjanna viö gerö námsefnis. Nýsköpunaráherslur koma einnig til móts við einstaklingsmiðaðar
þarfir þar sem gefið er frelsi til aö móta eigin viöfangsefni. Niöurstöður rannsóknarinnar geta jafnframt
komiö aö notum viö mótun menntastefnu og gerö skólanámskráa. Þær skapa einnig grundvöll fyrir frekari
rannsóknir á viöhorfum nemenda til tækni, t.d. til að skoða ástæöur kynjamunar. Hins vegar verður aö
gaeta þess aö skólastefna sem tekur tillit til kynjamunar vinni ekki á móti lögum um jafnrétti kynjanna.