Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 23

Skilvirkni Logos í lestrarskimun
því að mynda hóp með þeim nemendum
sem standa einna verst í lestri (flokkast í
áhættuhóp) og gagnast stuðningskennsla
í lestri. Kennslan gæti verið liður í því að
stuðla að framförum í lestri, en jafnframt
til þess að kynnast erfiðleikum þessa hóps
betur og átta sig á hvernig best verði staðið
að stuðningi við hann. Þar með væri hægt
að finna þá sem eiga í alvarlegum vanda
og vísa þeim í ítarlega greiningu. Með
þessu verklagi er skimunin í tveimur
þrepum og seinna þrepið fólgið í lestrar-
þjálfun. Kostnaðurinn við þessa aðferð
er sá að hluti barna sem fer í þjálfun þarf
ekki á henni að halda en myndi þó eflaust
hafa gagn af henni. Annmarkinn við þessa
leið er auðvitað sá að fjármunum er varið
í þjálfun þeirra sem ekki þurfa á henni að
halda.
Einnig er nauðsynlegt að hafa í huga að
samræmt könnunarpróf í íslensku er notað
til að skilgreina lestrarvanda í rannsókn-
inni. Þó líklegt sé að þessi leið við að skil-
greina lestrarvanda sé viðunandi er ljóst
að betra er að nota greinandi lestrarpróf í
þessu skyni. Möguleikar hérlendis eru enn
takmarkaðir til að gera þetta vegna skorts
á stöðluðum greinandi lestrarprófum.
Þó svo að fjöldi barna sem voru skil-
greind í áhættu í rannsókninni sé sambæri-
legur því sem við mátti búast, bæði þegar
litið er til dreifingar einkunna í samræmd-
um könnunarprófum og þegar byggt er
á niðurstöðum rannsókna á tíðni lestrar-
vanda (Moll o.fl., 2014; Peterson og Penn-
ington, 2012; Shaywitz, 2013), er ekki hægt
að greina með fullri vissu hvort þau börn
sem flokkuðust í áhættuhóp í rannsókn-
inni séu í raun í lestrarvanda. Inntak próf-
anna og samræmi í áherslum getur verið
ólíkt, þó að bæði prófin meti þætti sem eru
nátengdir lestrarfærni. Til að mynda var
aðeins miðlungs sterkt samband á milli
árangurs nemenda í lesskilningi mældum
með Logos og lesskilningi mældum með
samræmdum könnunarprófum. Loks má
nefna að ekki var fyrirfram ákveðið í hvaða
röð ætti að prófa nemendur í prófhlutum
Logos, auk þess sem ekki var haldið utan
um röð prófhluta í hvert sinn. Því er ekki
mögulegt að útiloka að röð prófunar hafi
haft áhrif á niðurstöður rannsóknarinnar.
Mikilvægt er að halda áfram að þróa
Logos í skimun fyrir lestrarvanda og finna
leiðir til að auka gagnsemi leitarinnar.
Til að mynda er ástæða til þess að kanna
hvort nota megi aðrar aðferðir sem meta
lestrarfærni samhliða Logos, til þess að
auka gagnsemi leitarinnar. Faglegt mat
kennara er einn þeirra þátta sem gæti stutt
við skimun með Logos og aukið gagnsemi
leitarinnar. Með því að virkja reynslu og
þekkingu kennaranna væri hægt að meta
nánar þann hóp nemenda sem flokkast í
áhættu og takmarka þar með kostnað af
leitinni. Einnig væri vert að athuga hvort
nota mætti Logos samhliða þeim lestrar-
skimunarprófum sem nú eru notuð í skól-
um landsins til að auka gagnsemi leitarinn-
ar. Þá væri vert að kanna hvort gagnsemi
Logos í skimun fyrir lestrarvanda sé meiri
meðal yngri barna en eldri. Loks þyrfti að
endurtaka rannsóknina meðal fleiri barna
úr öðrum skólum til að auka alhæfingar-
gildi niðurstaðna, þar sem mælingar á
greiningarprófi í lestri væru notaðar til að
skilgreina lestrarerfiðleika.
21