Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 48

Brynjar Ólafsson, Gisli Þorsteinsson og Ossi Autio
og voru þá handmenntir kynjaskiptar. Var
þeim skipt í handavinnu stúlkna og skóla-
smíði drengja (Fræðslumálastjórnin, 1948).
Árið 1960 var gefin út Ndmsskrá fyrir
nemendur á fræðsluskyldualdri. Sett voru
fram markmið fyrir hverja námsgrein fyrir
sig en í markmiðum fyrir kennslu í handa-
vinnu stúlkna og drengja mátti greina
sterk áhrif frá hugmyndafræði slöjdsins.
Markmið námsins voru svipuð fyrir
handavinnu stúlkna og drengja. Tengdust
meginmarkmið greinanna uppeldislegum
gildum handverks, s.s. að æfa hug og
hönd, þroska vandvirkni og bera virðingu
fyrir vinnu (Brynjar Ólafsson og Gísli Þor-
steinsson, 2009; Menntamálaráðuneytið,
1960).
Á árunum 1976-1977 komu út nýjar
námskrár fyrir grunnskólann sem voru
byggðar á grunnskólalögum frá árinu
1974. Á nýju námssviði mynd- og hand-
mennta var lögð áhersla á samþættingu
myndmenntar, hannyrða og smíði. Hann-
yrðir og smíði urðu í fyrsta sinn skylda
fyrir bæði kynin (Menntamálaráðuneytið,
1977). Námskrár í handmenntum tóku
litlum breytingum við endurskoðun þeirra
árið 1989.
Talsverðar breytingar urðu á náms-
greininni smíði árið 1999 þegar henni
var breytt í tæknimennt. Meginmarkmið
breytinganna var að efla tæknilæsi í sam-
félagi nútímans. Undir námssviðið upplýs-
inga og tæknimennt heyrðu námsgreinarnar
tölvunotkun í grunnskóla, upplýsingamennt,
nýsköpun og hagnýting þekkingar og hönnun
og smi'ði (Menntamálaráðuneytið, 1999).
Hin nýja námsgrein, sem bar heitið hönn-
un og smíði, byggðist á hugmyndum um
tæknilæsi, nýsköpun og hönnun. Megin-
markmiðið var að þroska með nemendum
tæknilæsi og hæfileika til þess að hanna og
finna tæknilegar lausnir á vandamálum
hversdagsins (Gísli Þorsteinsson, 2002;
Gísli Þorsteinsson og Denton, 2003).
Mörgum kennurum fannst þó að gengið
væri of langt í átt að tæknimennt. Þeir
höfðu margir takmarkaða þekkingu, færni
eða áhuga á því að kenna tæknimennt í
þessari mynd (Brynjar Ólafsson, Einar K.
Hilmarsson og Kristinn Svavarsson, 2005).
Þegar vinna við endurskoðun aðalnám-
skrár grunnskóla í hönnun og smíði hófst
var ákveðið að leita álits Félags íslenskra
smíðakennara og halda fundi með félags-
mönnum. Niðurstaðan varð sú að draga úr
áherslunni á tæknimiðuð viðfangsefni og
efla aðra þætti, s.s. vinnuvernd og áhersl-
una á sjálfbæra þróun í hönnun verkefna
(Brynjar Ólafsson o.fl., 2005). Einnig var
námsgreinin greind frá upplýsingamennt-
inni (Menntamálaráðuneytið, 2007) og
gerð að sjálfstæðu námssviði. Dregið var
úr áherslu á fjöldaframleiðslu og áhersla
á handverkið endurvakin. Nýsköpun og
hugmyndavinna voru enn mikilvægur
þáttur (Brynjar Ólafsson og Gísli Þor-
steinsson, 2010). Nýir handverksþættir,
s.s. ferskar viðarnytjar og glervinna, voru
meðal viðfangsefna. í markmiðum nám-
skrárinnar sést að fyrri gildi smíðakennslu
hafa verið endurvakin (Menntamálaráðu-
neytið, 2007). Markmiðum var auk þess
fækkað og frelsi kennara til þess að móta
sína eigin skólanámskrá aukið.
Þróun aðalnámskráa í hönnun og
smíði í Finnlandi og á íslandi
Hægt er að rekja uppruna handmennta-