Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 112

Kolbrún Þ. Pálsdóttir, Brynja Elísabeth Halldórsdóttir og Ester Helga Líneyjardóttir
samþætting skóla og frístunda vel þekkt
og starfsemi frístundaheimila skilgreind
í grunnskólalögum (Folkeskoleloven nr.
998/2010; Skolverket, 2011). Rannsóknir
fræðimanna í þessum löndum sýna að
togstreita skapast á milli hugmyndafræði
skólans og hugmyndafræði frístundaráð-
gjafa (d. fritidspædagog, sjá Haglund,
2004; Stanek, 2012). Viss tilhneiging er til
þess að skólamiðuð hugsun hins formlega
náms nái yfirhöndinni og að í stað þess
að leggja megináherslu á félagsfærni og
óformlegt nám leggi frístundaráðgjafar
meiri áherslu á formlegt nám og mælan-
lega hæfni (Anderson, 2010; Haglund,
2004).
Til að skilja betur hvað felst í samþætt-
ingu skóla- og frístundastarfs er nauðsyn-
legt að beina sjónum að hlutverki ólíkra
faghópa, þ.e. kennara, frístundaleiðbein-
enda og stuðningsfulltrúa. í starfsmanna-
handbók frístundaheimila (Reykjavíkur-
borg, 2006b) segir að frístundaleiðbein-
endur skuli meðal annars „leitast eftir að
stuðla að auknum þroska barna, t.d. með
því að leggja áherslu á aukið sjálfstæði,
ábyrgð og virkni" (Reykjavíkurborg,
2006b, bls. 32). Þá segir ennfremur í starfs-
lýsingu frístundaleiðbeinenda að mark-
mið frístundaheimila sé að böm finni til
öryggis og væntumþykju í daglegu starfi,
og að efla skuli félagsfærni og jákvæða
sjálfsmynd barna (Reykjavíkurborg,
2006b). Áhugavert er að bera þessa lýsingu
á hlutverki frístundaleiðbeinanda saman
við hlutverk umsjónarkennara og hlut-
verk stuðningsfulltrúa. Umsjónarkennari
fylgist „náið með námi nemenda sinna og
þroska, líðan og almennri velferð, [hann]
leiðbeinir þeim í námi og starfi, aðstoðar
og ráðleggur þeim um persónuleg mál..."
(Lög um grunnskóla, 2008). Stuðnings-
fulltrúar sinna einkum „... stuðning[i]
við nemendur með sérþarfir vegna náms-
vanda, líkamlegrar fötlunar og atferlis-
vanda. Stuðningsfulltrúar em til aðstoðar
í bekkjarstofum og annars staðar í skól-
anum auk þess sem þeir fylgja nemendum
um skólann eftir þörfum" (Reykjavíkur-
borg, 2006a).
Mikilvægt er að beina sjónum að því sem
gerist þegar kennarar, frístundaleiðbein-
endur og stuðningsfulltrúar taka höndum
saman um að skapa börnum hvetjandi fjöl-
menningarlegt námsumhverfi sem sam-
einar að einhverju leyti formlegt og óform-
legt nám (Delpit, 2012; Hojholt, 2001). Sé
ætlunin að samþætta skóla- og frístund-
astarf er mikilvægt að framangreindar
áherslur frístundastarfs á gildi óformlegs
náms endurspeglist í daglegu starfi skóla
og frístundaheimilis.
Aðferðafræði og gagnasöfnun
í þessari rannsókn var eigindlegri að-
ferðafræði tilviksathugunar beitt til að afla
upplýsinga um viðhorf barna, foreldra og
starfsfólks Fellaskóla til breyttra starfs-
hátta sem fólust í samþættingu skóla- og
frístundastarfs. Líta má á rannsóknina
að nokkru leyti sem starfendarannsókn
þar sem deildarstjóri yngsta stigs í Fella-
skóla tók virkan þátt í greiningu og túlkun
gagna. Tilgangur slíkra rannsókna er að
skapa þekkingu sem nýtist til að bæta
starfshætti og ekki síst að efla tengsl milli
fræða og vettvangs (McNiff, 2010). Hér
var höfuðáhersla lögð á að skilja hvernig
ólíkir hagsmunahópar hefðu upplifað þær