Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 77

Hvaða eiginleika og færni þurfa góðir háskólakennarar að hafa?
rétt og vel í tilfinningar annarra og þróað
með sér getu til að ráða í, vinna úr, skilja
og hafa stjórn á tilfinningum (Mayer, Salo-
vey og Caruso, 2000, vitnað í af Kristjáni
Kristjánssyni, 2006). Þeir þurfa einnig að
hafa samskiptafærni og leggja áherslu á
tengsl sín við nema. Lundberg og Schrei-
ner (2004) fundu út í fyrrnefndri rannsókn
að ánægjuleg tengsl við kennara og tíð
samskipti við þá, einkum þá kennara sem
hvetja nemendur til að leggja sig enn meira
fram í náminu, höfðu sterka og jákvæða
tölfræðilega fylgni við námsárangur.
í kenningunni er lögð áhersla á það að
góðir háskólakennarar búi yfir siðferðilegri
færni og um leið siðviti og siðgæðum. Með
hugtakinu siðgæði (e. moral) vísa ég til
þess hugarfars að vilja öðrum og sjálfum
sér vel (Kristján Kristjánsson, 2006). Ég er
ekki ein um að telja að kennarastarfið hafi
siðferðilega vídd. Noddings (1986) telur
t.d. að kennsla sé í eðli sínu siðræn athöfn.
Hún telur mikilvægt að kennarar og nem-
endur vinni saman að sameiginlegu mark-
miði, námi nema, og að þau sem koma
inn í kennslustofuna verði þátttakendur í
þessari siðrænu athöfn. Tarc (2006) telur
að sannir kennarar séu þeir sem þora að
svara hinu siðræna kalli. Hún er þó þeirrar
skoðunar að margir svari kallinu og verði
kennarar án þess að átta sig að fullu á
þeirri miklu ábyrgð sem starfið felur í sér
og geti því ómeðvitað stundað kennslu
sem brjóti á nemum.
í kenningunni er einnig lögð áhersla á
ígrundunar- og sjálfsþróunarfærni góðra há-
skólakennara. Boot og Anderberg (2005)
hafa ítrekað gildi fgrundunar fyrir kenn-
ara sem vilja verða færari og betur með-
vitaðir kennarar. Spurningar eins og: kom
ég efninu nægilega vel til skila? Náði
ég að vekja innri áhugahvöt nemenda
og fá þá til að leggja sig fram í náminu?
Náði ég nægjanlega góðu sambandi við
nemendur? eru allt spurningar sem efla
sjálfsígrundun. Margir aðrir hafa rætt um
mikilvægi þessa, t.d. Dall'Alba (2005) sem
telur að sjálfsmat og gagnrýnin ígrundun
á eigin verk og frammistöðu sé líklega eitt
besta matið sem háskólakennari geti notað
til að bæta eigin kennslu, þ.e. að horfa
gagnrýnum en umburðarlyndum augum
á eigin styrkleika og veikleika. Hún bendir
einnig á að háskólakennarar geti öðlast
aukna þekkingu og skilning með því að
lesa rannsóknaniðurstöður en einnig í
umræðum við kollega og með gagnrýn-
inni ígrundun. Þessar mismunandi upp-
sprettur þekkingar geti hver með sínum
hætti bætt kennslu háskólakennara. Hún
telur einnig að þekking okkar verði alltaf
hluti af okkur og móti þannig líf okkar
og starf. Dall'Alba og Barnacle (2004)
telja að sjálfsþróun sé verufræðilegs eðlis
(e. ontological) og feli í sér samþættingu
þekkingar, virkni og verundar (e. being)
og ígrundun sé ein af leiðunum sem nota
megi til slíkrar samþættingar.
Sókrates leit svo á að leitin að sannleik-
anum væri æðsta hlutverk menntunar og
þá helst sannleikanum um mannlegt eðli
og hið sanna líf, þ.e. líf sem er sannarlega
þess virði að því sé lifað. Sönn menntun
ætti þar af leiðandi að auka sjálfsskilning
nema og gefa þeim stefnufestu og skýrari
lffssýn. í sannri menntun tekur kennarinn
þátt í leitinni ásamt nemum með þeim
hætti að viðurkenna og virða að sjónar-
miðin séu mörg en að sannleiksleitin sé
sú sama og sé því sammannleg. Hogan