Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 47

Viðhorf grunnskólanemenda á Islandi og I Finnlandi til tækni og námsgreinarinnar hönnunar og smíði
áhrif hennar á handmenntakennslu lítil.
Verkleg kunnátta var enn talin mjög mikil-
væg og notkun rafmagns og verkfræði var
tekin inn í námsgreinina. Menntayfirvöld
vildu þróa tæknimenntaáhersluna frekar
en það reyndist þó erfitt að koma á breyt-
ingum, einkum vegna þess að haft var að
leiðarljósi við breytingu á námsgreininni
að halda í finnskar handverkshefðir og
styðja jafnrétti.
í námskrá fyrir handmenntir sem út
kom árið 1994 var staðhæft að tæknimennt
væri mikilvægur þáttur nútímasamfélags
í Finnlandi (Framework Curriculum Gui-
delines, 1994). Sjálfbær þróun var einnig
kynnt til sögunnar. En þrátt fyrir það var
tæknimennt ekki komið á fót sem sér-
stakri námsgrein og ekki var lögð áhersla
á tæknimennt innan handmennta. Þó var
lögð áhersla á tæknilæsi nemenda til þess
að stuðla að aðlögun þeirra að breyttu
samfélagi og gera þeim kleift að taka þátt í
tæknilegri þróun í finnsku samfélagi. Það
var staðhæft að slíkt væri bæði drengjum
og stúlkum í hag.
í kringum árið 2001 áttu sér stað viðræð-
ur á milli menntayfirvalda og talsmanna
atvinnulífsins um mikilvægi þess að inn-
leiða tæknimennt sem þátt í almennri
menntun í Finnlandi. Því miður var ekki
tekið tillit til þessara óska þegar námskrá-
in sem út kom árið 2004 var skrifuð (Fram-
ework Curriculum Guidelines, 2004). Þar
var einungis stuttlega minnst á tækni-
mennt í kaflanum um handmenntir. Litlar
breytingar voru gerðar frá fyrri námskrá.
Fjallað var um mikilvægi þess að þjálfa
handlagni og að nemendur tækju þátt í
hönnunarferli frá hugmynd til afurðar í
samræmi við áherslur menntayfirvalda frá
árinu 1970. Tæknimenntaáherslan var hins
vegar kynnt sem hluti af sérstöku þverfag-
legu þema sem kallað var einstaklingurinn
og tæknin. Þar að auki var lögð áhersla á per-
sónuleikaþroska nemenda og sjálfstraust.
Þróun námskráa í námsgreininni
hönnun og smíði á íslandi
Fyrstu talsmenn handmennta hér á landi
kynntu hugmyndir sínar fyrir fslending-
um um aldamótin 1900. Á þessum tíma var
mikið rætt um menntun og hvaða fyrir-
komulag hentaði best á íslandi. Fyrstu lög
um fræðslu barna voru síðan samþykkt á
Alþingi árið 1907 (Lög um fræðslu barna
nr. 59/1907). En þrátt fyrir þátttöku tals-
manna handmennta í samningu fræðslu-
laganna var ekkert minnst á handmenntir.
Skortur á aðstöðu og lítill áhugi alþingis-
manna hefur sennilega haft sín áhrif.
Fyrsta námskráin kom út árið 1929 og
voru böm í þéttbýli skólaskyld í sjö ár en
dreifbýlisbörn í fjögur ár. Skylt var þá að
kenna teikningu, en ekkert var minnst á
kennslu í handmenntum (Helgi Elíasson,
1944). Það var ekki fyrr en með lögum um
fræðslu bama frá árinu 1936 að skylt var
að veita börnum „nokkra tilsögn í hand-
iðju" (Lög um fræðslu barna nr. 94/1936),
eins og handmenntagreinarnar voru þá
kallaðar.
Þótt handavinna hafi ekki orðið skyldu-
námsgrein fyrr en árið 1936 hafði kennsla
í hannyrðum og smíðum víða hafist, ekki
síst fyrir áhrif kvennaskólanna og félaga-
samtaka kvenna (Ólafur Rastrick, 2008).
Ekki var inntak námsins þó skilgreint
frekar. Árið 1948 voru gefin út drög að
námskrám fyrir barna- og gagnfræðaskóla