Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 64

Sigríður Halldórsdóttir
Hagnýtt gildi: Kenningin sem hér er sett fram hefur gildi fyrir háskólakennara í viðleitni þeirra til að
stunda igrundandi sjálfsskoðun og sjálfsrækt sem háskólakennarar. Þá getur kenningin haft notagildi á
námskeiöum fyrir verðandi háskólakennara. Meginatriðiö er að góðir háskólakennarar skapa gæðamenn-
ingu og keppa eftir gæðum og eru þess vegna lykilpersónur í gæðum sem umbreytingu nema. Kenningin
getur virkað sem spegill fyrir háskólakennara í stöðugri viðleitni þeirra til sjálfsskoðunar, sjálfsræktar og
aukinnar sjálfsþekkingar. Þeir geta einnig notaö hana sem grundvöll að samræðum við aöra kennara um
gæði sem umbreytingu. Þannig er hægt að koma auga á þætti sem hægt væri að efla í þeim tilgangi að
ná fram meiri gæðum. Einnig gætu stjórnendur notað kenninguna sem grunn að starfsmannasamræðum
sem ætlað væri að efla gæði.
Inngangur
Það er sjaldgæft að minnst sé á háskóla-
kennara þegar vikið er að gæðum í háskól-
um. Ein slík undantekning er umfjöllun
Anderson, Hussman og Jensen (2009) sem
telja að gæði í háskólum verði til í brenni-
punkti sex þátta: nemenda, námsefnis,
háskólakennara, kennslufyrirkomulags,
kennslumenningar og hefða viðkomandi
háskóla (sjá 1. mynd). Nokkuð hefur verið
fjallað um flesta þessa þætti í íslenskum
fræðiritum nema ef vera skyldi háskóla-
kennarann sjálfan. Nýjasti íslenski fengur-
inn á sviði gæða í háskólakennslu er dokt-
orsritgerð Önnu Ólafsdóttur, „Academics'
conceptions of „good university teaching"
and perceived institutional and external
effects on its implementation" (Ólafs-
dóttir, 2014). Anna rannsakaði hugmyndir
íslenskra háskólakennara um „góða há-
skólakennslu" og þætti innan og utan
stofnunar sem þeir töldu hafa áhrif á það
hvernig kennslan fer fram. Þar kemur fram
mikilvægi ríkulegra gagnkvæmra sam-
skipta nemenda og kennara, mikilvægi
góðs kennsluundirbúnings sem miðar að
því að hlúa að og efla skilning nemenda
á viðfangsefninu, notkun leiðsagnarmats
og mikilvægi þess að leggja áherslu á ýmis
almenn námsmarkmið til viðbótar mark-
miðum sem tengjast beint fagþekkingu á
því sviði sem námið tekur til (Ólafsdóttir,
2014, bls. 10). Guðrún Geirsdóttir (2004a,
2004b, 2006) hefur bent á að háskólagrein-
ar móti akademíska sjálfsmynd háskóla-
kennara og starfshætti þeirra og að nem-
endur í viðkomandi fræðigrein tileinki sér
ekki aðeins ákveðna þekkingu og færni
heldur einnig tungutak, orðræðu, rann-
sóknaraðferðir og gildi sem fylgja því að
tilheyra viðkomandi fræðigrein. Hún lítur
á háskólakennara sem virka þátttakendur
í námskrárgerðinni þannig að hugmyndir
þeirra og ákvarðanir hafi veruleg áhrif
á það hvernig háskólanemar tileinka sér
fræðasamfélagið og verða hluti af því. í
þessari grein er sjónum einkum beint að
háskólakennurum og þá einkum því sem
1. mynd. Ylirlityíirþá þætti semAndersono.fi. (2009)
telja ad hafi áhrif á gædi háskóla. I þessari grein er
sjónum einkum beint að einum þættinum, háskóla-
kennurum.