Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 11

Ritrýnd grein
Timarit um menntarannsóknir /
Journal of Educational Research (lceland) 11, 2014, 9-25.
Skilvirkni lestrarskimunar með
fjórum prófhlutum í Logos
Einar Trausti Einarsson og Einar Guðmundsson
Hdskóla íslands
Þorlákur Karlsson, Háskólanum (Reykjavík
Gylfi Jón Gylfason, Fræðsluskrifstofu Reykjanesbæjar
Skipuleg leit að börnum á grunnskólaaldri með slaka lestrarfærni er ein af forsend-
um skjótra afskipta og getur dregið úr námsvanda síðar á skólagöngunni. Skilyrði
leitar af þessu tagi eru raunprófuð og árangursrík mælitæki. Kannað var í úrtaki
187 bama í 3. bekk gmnnskóla hvort hægt væri að nota fjóra af átján prófhlutum
lestrarprófsins Logos í skimun lestrarerfiðleika. Prófhlutarnir fjórir (leshraði, les-
skilningur, lestur með hljóðaaðferð og lestur út frá rithætti) voru lagðir fyrir í janúar árið
2012 (í 3. bekk) og samræmt könnunarpróf í íslensku í október sama ár (í 4. bekk).
Fylgni prófhlutanna fjögurra í Logos við lokaeinkunn í samræmdu könnunarprófi
í íslensku er á bilinu 0,45 til 0,65 og á bilinu 0,20 til 0,68 við einstaka þætti íslensku-
prófsins. Aðhvarfsgreining leiddi í ljós að forspá út frá leshraða er nákvæmust fyrir
árangur í samræmda könnunarprófinu í íslensku. Aðrir prófhlutar Logos bæta litlu
eða engu við forspá leshraða. Þegar lestrarvandi er skilgreindur út frá lokaeinkunn
í samræmdu könnunarprófi í íslensku benda niðurstöður merkjagreiningar (e.
signal detection analysis) til þess að hægt sé að finna 80% nemenda í lestrarvanda.
Þá er öllum nemendum sem fá 33 eða lægra í prófhlutanum leshraða í Logos vísað í
ítarlega greiningu. Þegar þetta viðmið er notað er rúmlega 27% nemenda sem ekki
eiga í lestrarvanda einnig vísað í greiningu. Ef aðeins er leitað að þeim nemendum
sem eiga í mestum lestrarvanda er hægt að finna þá alla með því að vísa þeim
nemendum í greiningu sem fá 17 eða lægra í prófhlutanum leshraða í Logos. Þegar
þetta viðmið er notað er um 19% nemenda sem eiga ekki í lestrarvanda einnig vísað
í greiningu. Lakari árangur næst þegar lestrarvandi er skilgreindur út frá einstökum
þáttum í samræmdu könnunarprófi í íslensku.
Efnisorð: skimun, lestrarerfiöleikar, Logos, merkjagreining, samræmdkönnunarprót.
Hagnýtt gildi: Niðurstöður rannsóknarinnar nýtast i skimun á slakri lestrarfærni grunnskólabarna. Hægt
er að segja fyrir um árangur skimunar á lestrarvanda barna með fjórum prófhlutum í Logos út frá tilteknum
visunarreglum. Niðurstöður rannsóknarinnar gera jafnframt mögulegt að bera saman og þróa árangurs-
rikar aðferðir i lestrarskimun i grunnskólum hérlendis.
9