Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Blaðsíða 109

Viðhorf til samþættingar skóla- og frístundastarfs í fjölmenningarskóla
bragða (Banks, 2007; Nieto, 2000). Slík
menning er sveigjanleg, virk og breyti-
leg og er markmiðið að samþætta mis-
munandi menningarheima til að styrkja
samfélagið (Bhabha, 2003; Hanna Ragn-
arsdóttir, 2007). Tvenns konar kenningar
eru rikjandi um það hvernig skuli taka á
móti nýjum þjóðfélagsþegnum, annars
vegar er talað um samlögun (e. assimila-
tion) og hins vegar er talað um aðlógun
(e. integration). Með samlögun er átt við
að innflytjandinn afsali sér eigin upp-
hafsmenningu og falli inn í nýju menn-
inguna. Innan fjölmenningarlegra fræða
er á hinn bóginn lögð áhersla á að styðja
við heima- og upprunamenningu um leið
og nemendur fái stuðning við að aðlagast
nýju menningunni með aðstoð kennara og
skólasamfélagsins (Banks, 2007; Cumm-
ins, 2000). Með aðlögun er gert ráð fyrir að
viðkomandi afsali sér ekki sinni uppruna-
menningu en geti tileinkað sér nýju menn-
inguna sem verði þar af leiðandi fjölmenn-
ing. Samkvæmt Aðalnámskrá grunnskóla
ber öllum skólum að innleiða fjölmenn-
ingarlega stefnu. Ýmislegt bendir til þess
að megináhersla í íslensku skólastarfi sé á
samlögun, þ.e. að börnin aðlagist skólan-
um og íslenskum hefðum, og að minna sé
gert til þess að samþætta erlendar hefðir,
erlenda menningu og venjur skólalífinu
(Elsa S. Jónsdóttir, 2005). í námsumhverfi
sem byggist á hugmyndafræði aðlögunar
er á hinn bóginn tekið mið af fjölbreyti-
leika nemendahópsins og sá fjölbreytileiki
gerður sýnilegur með skýrum hætti innan
skólans (Hafdís Guðjónsdóttir og Jóhanna
Karlsdóttir, 2010). í rannsóknum á leik-
skólastarfi hefur verið bent á mikilvægi
samþættingar ólfkra menningarheima
og aukið framboð á tungumálakennslu
barna. Enda benda rannsóknir til þess að
góð grunnþekking á móður- eða heima-
máli sé undirstaða þess að nemendur
nái góðum tökum á íslensku og gangi
vel í námi (Fríða Bjarney Jónsdóttir, 2011;
Þórdís Þórðardóttir, 2007). Hér er því um
vandasamt verkefni að ræða þar sem bæði
þarf að efla íslenskukunnáttu tvítyngdra
nemenda og jafnframt sýna uppruna-
menningu barnanna virðingu og veita
henni stuðning.
Þrátt fyrir töluverða umfjöllun um fjöl-
menningu og fjölmenningarsamfélög sýna
rannsóknir að það getur reynst erfitt að
flétta hugmyndafræði fjölmenningar inn
í almennt skólastarf, þar sem oft skortir
bæði kennslugögn og fullnægjandi þekk-
ingu kennara (Elsa S. Jónsdóttir, 2010;
Hanna Ragnarsdóttir og Kristín Lofts-
dóttir, 2010). Mikill vilji virðist þó vera hjá
kennurum en mjög mismunandi er hvern-
ig staðið er að móttöku barna af erlendum
uppruna (Hanna Ragnarsdóttir, 2007). Á
íslandi eru notaðar ýmsar leiðir til þess að
styðja fjöltyngd börn innan skólans, bæði
með sérstökum móttökudeildum innan
skóla og sérkennslu í íslensku (Hanna
Ragnarsdóttir, 2007). Markmið móttöku-
deilda er að veita nemendum stuðning og
markvissa kennslu til að undirbúa þá und-
ir almenna þátttöku í skólastarfi (Marzano
og Pickering, 2007). Hin aðferðin er að
hafa nemendur í almennum bekkjum og
veita aukinn stuðning annaðhvort innan
bekkjarins eða með því að taka nemendur
út úr tíma í sérkennslu. Ljóst er að börn af
erlendum uppruna þurfa að fá stuðning í
107