Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Page 49

Viðhorf grunnskólanemenda á Islandi og í Finnlandi til tækni og námsgreinarinnar hönnunar og smíði
1. tafla. Þróun megináherslna i iögum og námskrám i handmenntakennslu i Finniandi og á islandi
Finnland ísland
1866: Upphaf alþýðumenntunar 1900: Umræða um handmenntir
■ Handmenntir urðu að skyldunámsgrein ■ Rætt um mismun „heimilisiðnaðar" og „skólaiðnaðar"
1912: Skýrsla frá yfirvöldum menntamála 1936: Fræðslulög
■ bakgrunnur handmennta ■ fyrst minnst á handmenntir í lögum
endurskilgreindur 1948: Drög að námskrám fyrir börn á fræðsluskyldualdri
■áhersla á verklega færni ■ handmenntir verða skyldunámsgrein
1952: Skýrsla frá menntayfirvöldum ■ unnið með tæknileg atriði i verkefnum
■ áhersla á tengingu við iðnmenntun 1960: Námskrá fyrir nemendur á fræðsluskyldualdri
og notkun véla og verkfæra ■ áhersla lögð á uppeldislegt gildi handmennta
1970: Skýrsla frá yfirvöldum menntamála 1977: Námskrár fyrir grunnskólann
■ handmenntir tengdar við iðnmenntun ■ myndmennt, hannyrðir og smíði á sama námssviði
■ einnig rætt um uppeldislegt gildi ■ handmenntir urðu skylda fyrri bæði kynin
■ áhersla á jafnrétti kynjanna 1989: Aðalnámskrá grunnskóla
1985: Námskrá ■ svipaðar áherslur og áður
■ tæknimennt kynnt 1999: Aðalnámskrá grunnskóla
■ áhersla á menningu og sögu ■ smíði breytist í hönnun og smíði
1994: Námskrá ■ nýtt námssvið verður til með
■ áhersla á jafnrétti kynjanna upplýsingatækni og nýsköpun
■ sjálfbær þróun varð hluti af námskránni ■ áhersla á tæknimennt
2004: Námskrá ■ áhersla á hönnun og nýsköpun
■ áhersla á mótun persónuleika nemenda 2007: Aðalnámskrá grunnskóla
■ áhersla á ánægju og sjálfsálit ■ dregið úr áherslu á tæknimennt ■ útinám og sjálfbær þróun innleidd
kennslu í Finnlandi og á íslandi til hug-
myndafræði slöjd sem, eins og áður segir,
á rætur að rekja til Norðurlanda (Brynjar
Ólafsson og Gísli Þorsteinsson, 2011) og
er því margt sameiginlegt með námskrám
landanna tveggja. í hvorum tveggja er
lögð áhersla á það að halda í upprunaleg
gildi slöjdsins, þar sem stefnt er að því að
efla almennan þroska nemendanna með
verklegri framkvæmd.
f Finnlandi urðu handmenntir að
skyldunámsgrein með námskrá sem gefin
var út árið 1866. Á íslandi voru hand-
menntir kynntar um aldamótin 1900, en
ekki var minnst á þær í námskrám fyrr
en árið 1936. Frá þeim tíma hafa náms-
greinarnar í báðum löndum tekið svipaða
stefnu. í dag eru megináherslur þeirra að:
1. Efla almennan þroska barnsins með
uppeldismiðaðri handverkskennslu.
2. Gefa nemendum tækifæri til þess að
taka eigin ákvarðanir í hönnun.
3. Efla nýsköpunarviðleitni nemenda og
færni í hugmyndasköpun.
4. Efla tæknilæsi nemenda.
5. Stuðla að jafnrétti kynjanna.
Einnig kemur fram áherslumunur í
námskrám landanna. Á fslandi er nú lögð
áhersla á það að nemendur hanni sjálfir og
á frumkvæði þeirra, en í Finnlandi er lögð
áhersla á einstaklingsmiðað nám og jafn-
rétti (Framework Curriculum Guidelines,
2004; Menntamálaráðuneytið, 2007). Þessa
þróun í báðum löndunum má sjá í 1. töflu.