Óðinn - 01.01.1936, Qupperneq 45

Ó Ð I N N
45
að mennirnir vaxi að sama skapi og þroskíst. Menn-
irnir hafa í blindni trúað því, að slíkt hlyti að fylgj-
ast að —, og nú eru menn loks að vakna upp við
vondan draum.
Mannkynið er ekki lengur á framfarabraut, heldur
sennilega hið gagnstæða; þ. e. hinn andlegi og líkam-
legi þróttur mannsins, sem hann fær að erfðum, hefur
ekki aukist hina síðustu tíma1). Hættan, sem er fram
undan, er sú, að hnignun manndómsins sje þegar í
byrjun, eða að minsta kosti í nánd, yfirleitt hjá menn-
ingarríkjunum. Þau náttúruöfi, sem reistu manninn
upp úr villimensku og eymd, og gerðu hann að kon-
ungi jarðarinnar, eru nú ekki lengur ráðandi hjá
menningarþjóðunum. — Það náttúrulögmál, að það
sterka lifi hið veika, og víki því úr vegi, gildir ekki
lengur um mennina, og ekkert hefur verið sett í stað-
inn. Það er þetta lögmál, sem Darwin fann, og allir
fræðimenn þekkja nú, að engar tvær lífsagnir eða
verur myndast eða eru alveg eins. Hjá hinum Iægstu
dýrum og jurtum er munurinn minstur, og að eins
vísindamönnum sjónbær; en því ofar sem dregur í
hinni lifandi náttúru, er munurinn meiri, og hvergi
eins mikill og hjá manninum. Mörg þúsund ára mann-
leifar sýna, að mennirnir voru þá af fleiri og töluvert
ólíkum kynjum (Race), sem voru skýrt aðgreind að
Iíkamsbyggingu og heilabúi, er sýndi mismunandi and-
lega hæfileika.
Kenningin um »náttúrlegan jöfnuð* eða líking er
ein sú stærsta villa, sem mannkynið hefur hent. Það
er ekki annað en rótlaus draumsýn. I náttúrunni fyrir-
finst ekki jöfnuður. Það er einmitt andstæða þessarar
kenningar eða hugsjónar, sem er eins róttæk nátt-
úrulög eins og t. d. þyngdarlögmálið. Lögmál, sem
öll framþróun í heiminum byggist á.
II.
Bók Darwin’s, »Um uppruna tegundannac, kom út
um 1860, og hafði strax feikna áhrif, eins og áður
er bent á. Það er framþróunin, sem byggist á erfða-
lögmálinu, sem þar er sýnd. Darwin einbeitti rann-
sóknum sínum að dýrum og jurtum, en lærisveinn
hans, er var honum samtíða, en nokkru yngri, jók
þar við, heimfærði þær til mannanna og dró af þeim
rökrjettar ályktanir. Það var Francis Galton. Hann
var höfundur þeirrar fræðigreinar, er nefna mætti:
»Mannrækt« (Evgenik eða Raceforbedring). Hann sýndi
fram á, hve mennirnir væru ólíkir að upplagi, og hve
mikið mætti bæta mannkynið, með því að kynrækta það
1) Lodhrup Stoddard: „The Revolt against Civilisation". —
Hjer á eftir fer eitt og annaö, sem tekið er úr þeirri bók.
Jón Jónsson Gauti,
sem skrifað hefur grein þá, sem hjer fylgir, er einn hinna svo
nefndu Gautlandabræðra, sona ]óns Sigurðssonar alþingis-
forseta á Gautlöndum.
Hann er fæddur 28.
febrúar 1861 á Gaut-
löndum og ólst þar
upp. Hann tók þegar á
ungum aldri mikinn þátt
í starfsemi Kaupfjelags
Þingeyinga á Húsavík,
en gekst síðan fyrir
stofnum kaupfjelags-
skapar í NorðurÞing-
eyjarsýslu 1894, og
veitti því fjelagi for-
forstöðu til 1915. Hann
kvæntist 1896 Sigur-
veigu Sigurðardótlur frá
Ærlækjarseli í Oxar-
firði, og bjuggu þau
fyrst á Gautlöndum, og
síðan um hríð í Ær-
lækjarseli, en fluttust að
Hjeðinshöfða á Tjörnesi 1910 og bjuggu þar stórbúi í 10 ár.
Þaðan fluttust þau aftur að Ærlækjarseli, og hafa als búið þar
18 ár. Á síðastliðnu ári fluttust þau til Reykjavíkur og dvelja
nú hjá syni slnum, Sigurði verkfræðingi. Á fyrri árum var Jón
oft í förum erlendis fyrir kaupfjelag sitt. Tveir hinir eldri Gaut-
landabræður, Kristján dómstjóri og ráðherra og Pjetur alþingis-
maður og ráðherra, eru nú fallnir frá fyrir nokkru, og Þorlák-
ur, yngsti bróðir þeirra, andaðist á námsárum sínum í Kaup-
mannahöfn. En á lífi eru Jón og Steingrímur fyrv. bæjarfógeti
á Akureyri.
besia og hæfasta, en láta það lakasta og óhæfa hverfa.
Hin fyrsta bók Galton’s, sem kom út 1865, vakti ekki
mikla athygli í fyrstu. Það var ekki fyr en um aldar-
lok að vísindamenn, og aðrir, fóru að gefa ritum hans og
kenningum verulega gaum. En nú er hann talinn höfund-
ur merkilegrar fræðigreinar, sem á meðal fylgjenda sinna
nokkra mikilhæfa vísindamenn, er hafa leitt í ljós mikil og
merk sannindi, er áður var mótmælt af fræðimönn-
um. Það er nú talið sannað, að náttúrlegir hæfileikar
mannsins, og frumeðli, gangi í erfðir, en ekki það,
sem mennirnir eða menningin skapar eða lífskjörin.
Sú kenning, að lífskjörin ein skapi manninn, er nú
að láta undan síga. Vísindin hafa mótmælt henni.
Nýi tíminn leiðir hið sama í ljós. Hæfileikarnir fá nú
að njóta sín miklu betur en áður. Skólaganga er nú
orðin almenn í flestum löndum, og fyrir nokkru einnig
hjer á landi. Lengi mun það hafa verið skoðun menta-
manna, og þeirra, er við skólamál fást, að þeir —
skólarnir — ættu að jafna mennina, enda var lengi