Óðinn - 01.01.1936, Page 54

54
Ó Ð I N N
Árið 1906 keypti svo danskt hlutafjelag Vatneyrina,
með verslun og húsum. Hjet firmað eftir það A/S
P. ]. Thorsteinsson & Co., sem í daglegu tali var
kallað »Miljóna-f jelagið«, eða að eins »Miljón«.
Miljónafjelagið rak síðan verslunina í nær 8 ár, eða
til ársloka 195 3, og allan þann tíma gegndi Ólafur
verslunarstjórastörfum hjá fjelaginu.
Hafði hann því fengið ærið staðgóða reynslu í
verslunarsökum, er hjer var komið — fyrst sem
búðarþjónn, en síðar sem verslunarstjóri. — En í
ársbyrjun 1914 tók hann verslunina sjálfur á leigu,
og keypti hana og all-mikið af Vatneyrar-landi í
nóvember sama ár. Síðan keypti hann það, sem á
vantaði als Vatneyrar-lands, 1924. Frá þeim tfma er
saga Vatneyrar óslitin framfarasaga.
III.
Árið 1895, hinn 9. ágúst, kvæntist Ólafur eftirlif-
andi konu sinni, Auróru Gunnarsdóttur Bachmann.
Var Gunnar, faðir hennar, albróðir Guðbjargar Mel-
kjörsdóttur, móður Björgúlfs Ólafssonar læknis á
Bessastöðum, og þeirra bræðra. Móðir frú Auróru var
María Guðrún Jónsdóttir, ættuð úr Breiðafjarðareyjum.
Eignuðust þau Ólafur og frú Auróra 7 börn —,
tvær stúlkur (tvíbura) og fimm drengi. — Dóu stúlk-
urnar í bernsku, báðar í sömu vikunni. Af drengjun-
um komust 4 til fullorðinsára. Lifa 3 þeirra, þeir
Gunnar Bachmann, Garðar og Friðþjófur, og veita
þeir nú hinum miklu fyrirtækjum föður síns forstöðu.
Bróðurdóttur Ólafs, Katrínu, tóku þau unga og ólu
hana upp.
Fjórði bróðirinn, sem náði fullorðins aldri, var
Kristinn (fæddur 18. febr. 1897, dáinn 19. des. 1932).
Var hann í flestu foreldrum sínum líkur, enda ástgoði
allra, er hann þektu.
Sá, er línur þessar ritar, þekti hann að eins um
tveggja ára skeið, en var honum þá all-handgenginn.
Ljúfari vin og betri getur vart en hann. Framkoma
hans öll var slík, að menn hlutu að treysta honum
og þykja vænt um hann. Hann dró menn að sjer.
Hann var hreinn í lund og djarfur, og sagði jafnan
það, er honum bjó í brjósti, jafnt hver sem í hlut átti.
Var hann ekki síst dáður af þeim, er minna máttu
sín, enda vildi hann hvers manns vandræði leysa.
Hvar sem óeining eða sundurþykkja hreyfði sjer, t. d.
milli verkþega og vinnuveitenda, þar var hann jafnan
komínn, til að bera sátta- og friðarorð á milli. Vissi
jeg hann jafnan tillögu-góðan, og ekki síst þar, sem
lítilmagninn átti í hlut. Heima fyrir var hann höfðingi
í háttum og lund. Og það er ætlan mín, að þeir muni
fáir verið hafa, sem hann ljet synjandi frá sjer fara,
enda var hann síst lattur góðverkanna heima fyrir,
hjá sinni góðu konu, Jóhönnu Lárusdóttur.
Kristinn var gleðimaður mikill og söngmaður góður
sem faðir hans, og glæsimenni í hvívetna. Varð hann
því, að vonum, harmdauði öllum, er kynni höfðu haft
af honum, þegar hann svo ungur var kvaddur hjeðan.
Jóhannes á Sveinseyri, faðir Ólafs, var fjór-kvæntur,
en átti ekki börn með fyrri konum sínum, Guðrúnu
og Sigríði. Með þriðju konunni, Kristínu Bjarnadóttur,
átti hann 2 börn, Ólaf og Þórdísi. Fór Þórdís til
Ameríku og lifir hún þar enn. — Með síðusfu konu
sinni, Ragnheiði Kristínu Gísladóttur, átti Jóhannes
4 börn, Þórunni, Gísla, Jóhannes Kristján og Jón
Kristján. Lifa tveir þeir síðast töldu og býr Jón Krist-
ján á Bakka í Tálknafirði.
Um heimili þeirra hjóna, Ólafs og Auróru, væri
margt að segja, ef ekki brysti kunnugleik til. Var þar,
að vonum, myndarbragur á öllu. Má með sanni segja,
að þar styddi hönd hendi til margra góðverka, sem
aldrei voru auglýst. Jeg ætla mjer ekki að fara að
telja upp hjer alt það, er þau mætis-hjón hafa látið
gott af sjer leiða. Jeg veit, að með því væri ekkju
hins látna enginn greiði gerður. Enda væri það á
einkis manns færi, því að vinstri höndin mun sjaldn-
ast hafa vitað hvað hin hægri gerði. Ætla jeg þó, að
hinir fátækustu meðal fólksins vestra, og einstæðing-
arnir sumir hverjir, kynnu þar best frá að segja
og sannast. — Er best að um það sje hljótt, og er
þá vilja þeirra fullnægt. — En lán tel jeg það hverj-
um einum, sem kynnist slíkum persónum sem þeim,
hvoru um sig, Ólafi og frú Auróru, því betri hjörtu
getur vart en þeirra.
Var oft mannmargt á heimili þeirra hjóna, og þá
glaðværð mikil, því Ólafur var söng- og gleðimaður
hinn mesti, eins og fyr er sagt. Bæði voru þau hjón
einkar skýr og skemtileg í viðræðum, en fyndni hans
og gamansvörum gleymir maður ógjarna. Átti hann
það og til, að láta fjúka í kviðlingum, og var ávalt
einhver meinlaus gamansemi í þeim kveðskap hans.
Vissi jeg til, að eitt sinn kvað hann sveita-rímu, slíka,
sem þekkist sumstaðar annarstaðar. Var hún í sjálfu
sjer meinlaus, en sumum hlutaðeigendum þó ekki
velkomin. Nú mun hún glötuð með öllu, og sömu-
leiðis gamanleikurinn, er hann »setti saman*, þá er
hann var í Selárdal hjá sjera Lárusi Benediktss'yni,
og tók hann bændur og búalið í Ketildölum sem
fyrirmyndir leikpersóna sinna. Þótt fráleitt sje um
bókmentalegt tap að ræða, við glötun þessara æsku-
verka Ólafs, þætti oss, sem kunnugir vorum honum,