Óðinn - 01.01.1936, Qupperneq 56

56
Ó Ð I N N
ár annan togara, »Ara«, sem hann kallar eftir sínu
fyrra skipi, »Leikni«, og hafa þeir síðan báðir gengið
frá Vatneyri, — þar til nú fyrir skemstu, að »Leiknir«
sökk úti á rúmsjó, en menn björguðust allir. Sömu-
leiðis varð og mannbjörg, þá er gamli »Leiknir« strand-
aði í vetrarbvrjun 1931.
Með því að Ólafi var aldrei um að þurfa að leita
til annara með það, er hann þurfti, meira en hann
mátti til, sama hvort var heldur um það að ræða,
sem þurfti til útgerðarinnar eða annars, en þörfin
hins vegar mikil, einkum eftir að togara-útgerð hófst,
fyrir margt það, er eigi var áður hægt að fá þar á
staðnum, þá rjeðist hann í ýmsar endurbætur og
framkvæmdir.
Bryggjuna, sem hann ljet endurbæta og stækka árið
1920, jók hann enn að miklum mun árin 1933 og
1935, svo að nú er hún önnur fullkomnasta hafskipa-
bryggja á Vesturlandi. Nýja vatnsleiðslu lagði hann
til hafnarinnar árið 1932. Sama ár og hann keypti
gamla Leikni, tók hann á leigu brauðgerðarhús það,
sem til var á staðnum. En með því að það var gam-
alt og úr sjer gengið, bygði hann nýtt árið 1927 og
hefur starfrækt það æ síðan.
Vjelsmiðja hafði verið reist á Vatneyri í tíð »Miljóna-
fjelagsins«. Ljet Ólafur endurbæta hana mjög mikið
1921, svo að bæði hans eigin skip og erlendir tog-
arar geta nú fengið alla nauðsynlegustu viðgerð þar
á staðnum. Þá hefur hann og starfrækt íshús síðan
1914. Hefur það fullnægt ísþörf hans eigin skipa og
fleiri. Árið 1922 ljet hann setja nýja frystira í það og
tekur það kjöt til frystingar, en hvergi nærri fullnæg-
andi fyrir bæjarbúa.
Eitt af því, sem hann ljet gera útgerð sinni til efl-
ingar og þæginda, var að koma upp netagerðarvinnu-
stofu, þar sem net hafa síðan verið hnýtt handa tog-
urum hans. Fjekk hann árið 1933 kunnáttumann úr
Reykjavík til þess að standa fyrir því verki og hafa 6
stúlkur síðan haft atvinnu við netahnýtingu, alllangan
kafla úr árinu. Loks hefur hann látið steypa mikið og
fallegt »plan« upp frá bryggjunni.
Fram til síðustu ára voru vagnar, sem menn ýttu
á undan sjer eftir spori, notaðir við upp- og útskipun
fiskjar og annara vara, en árið 1932 voru vagnarnir
lagðir til hliðar og bílar teknir í þeirra stað. Vfirleitt
hefur á Vatneyri, sem annarstaðar, færst í það horf,
að innleiða vjela-afl í stað mann-afls, þar sem hægt
er að koma því við. Síðasta sporið í þá átt var stigið
nú á þessu ári, er vöru-krani var keyptur, sem síðan
hefur verið notaður á bryggjunni við alla upp- og
útskipun.
Sumar hinna síðast töidu framkvæmda munu, að
einhverju leyti, hafa verið gerðar að undirlagi sona
Ólafs, sem all-miklu voru farnir að ráða með föður
sínum hin síðustu árin, en hann var, eins og fyr er
sagt, framsýnn, og fylgdist vel með kröfum nýja tímans
til hins síðasta. Á sumum sviðum gerði hann meira
en að fylgjast með. Hann var einnig brautryðjandi.
Fyrstur allra manna hjerlendra Ijet hann setja
fiskimjöls-vjelar í annað skipa sinna, togarann »Gylfa«,
til þess að vinna »um borð« mjöl úr fiskúrgangi, haus-
um og hryggjum, sem til þess tíma hafði ávalt verið
hent. Einnig var hann fyrsti maður hjer á landi, er setti
dýptarmæli í togara sinn. Var það í gamla »Leikni«.
Var hann sjerlega strangur í kröfum við sjálfan sig
um alt það, er miðað gat til öryggis lífi og limum
verkamanna hans, jafnt á sjó og landi.
Síðasta framkvæmd, í atvinnuháttum, sem gerð hefur
verið á Vatneyri, og sem stórvirki má heita, er bygg-
ing nýrrar og fullkominnar karfamjöls-verksmiðju, sem
vinnur úr 90 — 100 tonnum hráefnis á sólarhring. Var
verksmiðja sú í smíðum, er Ólafur fjeli frá. Honum
auðnaðist ekki að fá að sjá afköst þess mikilvirka
og mikla fyrirtækis, en þau ætla jeg að hefðu svarað
einna best til stórhuga hans. — Enda þótt í mikið
væri ráðist við bygging slíkrar verksmiðju, og lítil
reynsla fengin í hinni nýju atvinnugrein, að veíða karfa
og vinna mjöl úr honum, þá leit Ólafur björtum aug-
um á þetta fyrirtæki, og vænti nýrra möguleika í sam-
bandi við það, landi og lýð til nytsemdar.
Þeir, sem kunnugir voru á Patreksfirði fyrir ca.
20 árum, eða um það bil, er Ólafur keypti Vatneyr-
ina, sjá best, hverjar framfarir hafa orðið þar síðan.
Fyrir gamla menn, sem þektu staðinn í æsku, er það
ævintýri líkast að líta yfir hann nú. Svo gagnger er
breytingin.
Síðan verksmiðjan tók til starfa, í júnímánuði síðast
liðnum, hefur skipakomum fjölgað mjög á Patreksfjörð
og mannaferð aukist að mun. Margir ferðamanna
ganga upp í bæinn, til þess að sjá sig um í landi,
skoða verksmiðjuna o. fl. Þeir hafa víðar sjeð verk-
smiðjur, og sumar þeirra með ágætum. En það er
annað, sem flestir þeirra, er í land koma, taka eftir
og tala um. Það er þrifnaður sá og snyrtimenska á
öllum sviðum, sem við koma útgerðarstöðinni. Frá
hinu smæsta til hins stærsta er slík hirða og reglu-
semi á öllum hlutum, að eftirtekt vekur. Er það hvort-
tveggja, að verkstjóri þeirra Vatneyringa er stjórn-
samur maður og þrifinn, enda hefði engum haldist
uppi með hirðuleysi og sóðaskap undir stjórn Ólafs
Jóhannessonar.