Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1888, Page 6

6
ari, þegar hann fann Ameríku. Aldrei hefir gjöf
bókar að verðlaunum haft meiri eða betri afleiðing-
ar, en þessi bókargjöf, því að það má telja víst.
að það var einmitt þessi sjálfstæða vísindalega rann-
sókn íslenzkunnar, sem gerði Rask að þeim tungu-
málasnillingi, sem hann varð. Auðvitað liefir hann
sjálfur fundið þetta manna bezt, hverja þýðingu is-
lenzkunámið í Odenseskóla 'nafði fyrir hann sem
málfræðing. Ljósasti votturinn um það er sá, að ís-
lenzka var honum kærast allra mála upp frá þessu,
meðan hann lifði. f>að sjest bezt á brjefi einu, sem
Rask skrifaði, þegar hann var á 18. ári, til kunn-
ingja síns, hversu mikla gleði hann hefir haft af ís-
lenzkunárni sínu og hvílíku ástfóstri hann hafði tek-
ið við íslenzkuna. J»ar kemst hann svo að orði:
„Á meðan jeg lifi, skal það ávallt vera mín huggun
og gleði, að kunna þetta mál, og sjá á ritum þess,
hvernig forfeður vorir hafa borið þrautir og þján-
ingar og yfirstigið þær með karlmennsku. þ>ú mátt
trúa mjer til þess, að jeg furðaði mig á því í fyrstu,
ef til vill meira en þú, að forfeður vorir skyldu hafa
svo ágætt mál, miklu fullkomnara en vjer höfum,
þó að svo virðist, sem vjer stöndum þeim framar í
vísindum“. Og í öðru brjefi segir hann um sama
leyti : „Ekki legg jeg stund á íslenzku til þess að
læra af henni hernaðarvísindi eða stjórnfræði, heldur
til þess að geta hugsað eins og maður, til þess að út-
rýma þeim kotungs og kúgunaranda, sem mjer hefir
verið innrættur með uppeldinu frá blautubarnsbeini,til
þess að stæla sál mína, svo að jeg geti gengið í hættur
óskelfdur og svo að hún kjósi heldur að segja skil-
ið við líkamann, en að breyta út af þeim megin-
reglum, sem hún einu sinni hefir fengið óbifanlega
sannfæring um að sjeu sannar og rjettar.
Orðabók bjó Rask til jafnóðum og hann las, líkt