Andvari - 01.01.1975, Side 23

andvari
GÍSLI JÓNSSON
21
Sveinbjörn Sveinbjörnsson lag. Það er ,,Móðurmálið“ (Farfuglar bls. 96).
Gísli Jónsson sá um útgáfu nokkurra bóka, og hefir þess verið getið
af öðrum, meðal annars í inngangi dr. Stefáns Einarssonar að Haugaeldum.
Þess skal aðeins getið hér, að hann gaf út sögur Guðrúnar konu sinnar
og hvatti hana mjög til að koma þeim á framfæri. Var sú samvinna
gagnkvæm.
VI.
Eg hefi leitazt við að gefa lesendum mínum dálitla hugmynd um
Gísla Jónsson, eins og hann var gagnvart straumum og stefnum samtíðar-
innar, og hvað hann fékkst við. En hvernig var Gísli í sínu nánasta umhverfi,
og hvernig leit hann á sjálfan sig, þegar að leiðarlokum dró? Hvernig leit
hann á ævistarf sitt? I ,,EIaugaeldum“ hefir Gísli gefið góða lýsingu á
æskuheimili sínu. Þar sjáurn við hann sem barn og ungling í stórum systk-
inahópi. Þar lýsir hann föður sínum sem hljóðlátum atorkumanni, sem
við erfið búskaparskilyrði kom níu börnum til þroskaaldurs. Þeir, sem þekkja
til systkina Gísla, vita, að menntaþrá og listhneigð hefir verið mjög rík
í fari þeirra. Einar Páll var skáld og ritstjóri vestan hafs, Þórarinn tónskáld,
og síra Sigurjón í Kirkjubæ mjög sérkennilegur og lifandi ræðumaður.
Flest systkini Gísla fluttust til Vesturheims. Faðir hans fór einnig vestur
um haf og andaðist þar. Auðfundið er af því, sem Gísli skrifar um systk-
mi sín, að hann hefir verið fjölskyldurækinn og ættrækinn.
Þegar ég kom á heimili þeirra Gísla og Guðrúnar haustið 1934 og
hafði þar vetrardvöl, var það mikil gæfa fyrir nrig og mitt fólk. Þau hjónin
voru þá bæði roskin, en sönn menntun fyrir mann um þrítugt að komast í
kynni við þau. Bæði b’iuggu þau yfir mikilli þekkingu, sem varð lifandi
og lífgandi sökum þess, að þau voru bæði vitur og íhugul. Og það var
heinlínis einn þátturinn í lífsskoðun þeirra og trú að hugsa og dærna
sjálFstætt um menn og málefni. Því veitti ég fljótt athygli, að þó að þau
hefði um eitt skeið ævinnar tekið þátt í baráttumálum aldar sinnar, var
þeim annt um að láta andstæðinga sína njóta sannmælis og áttu marga
vini í þeirra flokki. Heimili þeirra hafði laðað að þeim heilan hóp af góðum
vinum, og var þeirra stunda oft minnzt með góðvild og gleði, þegar þar
höfðu komið saman fjörugir söngmenn, skáld og aðrir, sem áttu sinn þátt
i menntalífi Islendinga í Manitoba og raunar víðar. - Gísli hafði fengið