Andvari - 01.01.1975, Blaðsíða 25

ANDVARI
GÍSLI JÓNSSON
23
eitt sinn eftir kvöldverð, að konan mín bauð Guðrúnu að þvo upp með
henni eftir matinn. Guðrún afþakkaði það brosandi og sagði Gísli væri vanur
að hjálpa sér. Sannleikurinn hygg ég að hafi verið sá, að þegar heimilið
var fjölmennt, og stundum erfiðleikar af völdum veikinda, hafi slík sam-
hjálp orðið nauðsyn, — en með tímanum hafi þeim beinlínis verið það
andleg nautn að vinna saman, því að þá gafst einnig tóm til viðræðna um
margt það, er bæði höfðu hug á. Þannig var heimili þeirra og samstarf í
einu og öllu.
Þegar Gísli gaf út Ijóðabók sína „Fardaga" (Winnipeg, 1956), endar
hann hana á kvæði, sem hann nefnir ,,Afsökun“. í það kvæði hefir verið
vitnað, þegar rætt var um viðhorf hans til eigin ævistarfs:
„Eg hafði ei næði, hafði ei stundarhlé
frá heimastarfi að gegna Ijóðþörf minni;
því kól svo margt í muna og í sinni.
En reyndar ekki eftir því ég sé;
því hvað er lítið Ijóð því verki hjá,
að lifa því, sem mest oss ríður á?
Þeir vinna mest og vinna tíðum hezt,
sem veröld aldrei skráði á lífshók sína,
því dagleg störf um aldir aldrei dvína,
þótt ekki verði þau á hækur fest.
Og vakið hros og þerrað tregatár
er tífalt meira virði en orðstír hár.
Miðað við kynni mín af Gísla, er ég sannfærður um, að hér er af
heilindum mælt. Gísli hefir vafalaust þráð það alla tíð, að hann gæti orðið
afkastameira skáld, og ritgerðir hans urn skáld og tónlistamenn sýna bezt,
hvílíkur bókmenntafræðingur og listfræðingur hann var í raun og veru.
Ritdómar bans bera einnig vott um sjálfstæða íhugun og um leið þá samúð,
sem er undirstaða skilnings á verkum mannanna. En þrátt fyrir það, að
honum finnst senr löngun sinni hafi ekki verið fullnægt og hann hafi orðið
að fórna áhugamálum sínum vegna ,,heimastarfsins“, - en þar á hann við
það, sem við venjulega köllum að sjá heimili sínu farborða, - þá væri það