Andvari - 01.01.1929, Side 20

16
Hallgrímur Kristinsson
Andvari
drottna um vörulán gegn loforðum um greiðslu í bús-
afurðum bænda og með sameiginlega ábyrgð þeirra
að baki, sem tryggingu fyrir greiðslunni. Þessi aðstaða
var í mesta lagi örðug og hættuleg samtökunum. Við-
skiptin urðu of háð ýmsum atvikum um árferði o. fl.
Félögin komust því alloft í skuldir við lánardrottna er-
lendis. — En snemma áttu þau fágætu láni að fagna,
er þau komust í viðskiptasamband við Louis Zöllner
stórkaupmann í Newcastle. Louis Zöllner reyndist fé-
lögunum ekki einungis hinn grandvarasti og áreiðan-
legasti í öllum viðskiptum, heldur varð hann þessum
ungu, vanmátta stofnunum eins og umhyggjusamur faðir.
Félögin standa því í ógleymanlegri þakkarskuld við hann,
og má óhætt telja, að valmennska hans hafi átt mjög
verulegan þátt í að bjarga félögunum yfir mikla örðug-
leika uppvaxtaráranna.
Kaupfélag Þingeyinga efldist jafnt og þétt, enda skorti
þar ekki einhuga samtök og örugga forystu. í Eyjafirði
vegnaði hreyfingunni lakara. Réði þar um ýmislegur að-
stöðumunur og eigi sízt starfshættir félagsins sjálfs.
Afarströng regla um álagningu lægsta kostnaðarverðs,
auk varasjóðsgjalds, olli því, að félagið hafði aldrei nein
fjárráð og náði aldrei teljandi bolmagni. Til dæmis að
taka var félagið á sífelldum hrakningi í leigðum húsa-
kynnum fyrstu tólf ár ævi sinnar. Náði það að vísu all-
mikilli útbreiðslu í héraðinu, en umsetning þess óx ekki
að sama skapi. Eftir að Bretar lögðu hömlur á inn-
flutning kvikfjár, þyngdi félaginu mjög fyrir fæti. Mátti
telja, að tilraun Eyfirðinga væri að mestu strönduð,
þegar á aðalfundi félagsins árið 1900 voru lögð fram
tilboð frá kaupmönnum á Akureyri »um að kaupa sauði
félagsins næstk. haust og útvega félaginu vörur með