Andvari - 01.01.1895, Blaðsíða 21
XIX
sögðu varð Hilraar Finsen hinn fyrsti landshöfðingi
á Islandi. Að hve miklu Jeyti þessi nýja embætta-
skipan á rót sína að rekja til uppástungna frá þá-
verandi stiftamtraanni, skal hór látið ósagt, en eigi
er ósennilegt, að hann hafi verið þessu raáli fylgj-
andi, enda miðaði skipun þessi í réttá átt, til þess,
að draga stjórn sérstakra landsmála meira en verið
hafði inn í landið, og auka veg hins æðsta innlenda
stjórnarvalds. En eigi síður er hitt sennilegt, að ráð-
gjafi sá. sem hlut átti að máli, hafi verið ófús til
að miðla nema sem minnstu af valdi sinu í hendur
landshöfðingjanum, og útlátin þvi orðið naumari
heldur en Finsen hefir viljað. En þótt hér væri i
þá áttina farið, sem Islendingar sífellt höfðu óskað,
þá varð stofnun landshöfðingjadæmisins illa þokkuð
hér á landi í fyrstu, og bar það helzt til þess, að
hugir manna voru orðnir svo æstir af hinu langa
stjórnarmálsþrefi og gremja almennings vakin af
því, sem menn virtu sem ástæðulausa þrákelkni
stjórnarinnar og þráláta réttarneitun gagnvart iög-
mætum sjálfstjórnarkröfum vorum. Mönnum þótti
hér kenna hins megnasta gjörræðis og ógnana: að
íiulca á eina hlið embættisvaldið, en synja á hina
þinginu um hið heimtaða sjálfsforræði. Af þessari
hugaræsingu og óánægju kom það og, að eigi var
trútt um það, að óvildin, sem í rauninni beindist gegn
stjórninni i Kaupmannahöfn, kæmi fyrst í stað einn-
ig fram við hinn nýskipaða landshöfðingja, bæði í
móðgandi blaðagreinum og á annan hátt, þótt hann
að öðru leyti, eins og áður er sagt, nyti að 'Verðleik-
ium almennra vinsælda og væri mikils metinn bæði
sem maður og embættismaður. En öllu slíku tók
hann með stillingu og jafnaðargeði, í þeirri föstu
trú, að slíkt uppþot raundi skjótt aptur lijaðna, sem