Andvari - 01.01.1895, Blaðsíða 162
132
byrgðalausrar skrifstofustjórnar yfir böfði sjálfsfor-
ræðis Islendinga, og skýtur mörgur manni engu
minni skelk í bringu en exin iátúnsvafða forðum.
Allur þorri þjóðarinnar er að vísu einhuga um, að
það sé bæði nauðsynlegt og æskilegt, að fá fyllri
trygging þjóðréttinda vorra, en stjórnarskráin 5. jan.
1874 befur reynst að vera. En þó mun óhætt að
fullyrða, að áhugi manna á endurskoðunarmálinu
nú, sé engu meiri, heldur jafnvel minni, en hann
var á stjórnarbótamálinu á tímum hinnar fyrri
stjórnarbaráttu vorrar. Það lætur svo vel í eyrun-
um, að liafa fengið viðurkennd »sérstök landsrétt-
indi Islands« og »löggjöf og stjórn út af fyrir sig«,
að sumum þykir sem minni nauður reki nú íslend-
inga til að sækja eins fast endurskoðunarmálið
eins og stjórnarbótamálið áður. Þessir menn gjöra
sig sannarlega ánægða með lítið fyrir Island, og þessi
skoðun er næsta grunnsæ. Stjórnarbótamálið er ó-
unnið enn þann dag í dag. Danska stjórnin sendi
að visu stjórnarskrá hingað út árið 1874, sem í orði
kveðnu, að minnsta kosti, bætti nokkuð úr því heij-
ar-ólagi, sem um langan aldur hafði verið á lög-
gjafar- og stjórnmálum vorum, en íór allfjarri ósk-
um og kröfum íslendinga um innlenda stjórn og lög-
gjöf. Þessi stjórnarskrá, eða i’éttara sagt stjórnar-
skrárvísir, gat komið að góðu haldi í bráðina, ef vel
hefði verið á haldið, en nú hefur reynslan fyrir löngu
sýnt, að íslendingar eru rnjög litlu nær því að hafa
»löggjöf sína og stjórn út af fyrir sig« en áður.
Ilvað stoða fögur orð um sérstök landsréttindi, sér-
stakt löggjafarvald og sórstakt dómsvald á íslandi,
þegar vér eptir sem áður verðum í öllu að »depen-
dera af þeim dönsku«. Þau eru fremur það, sem
kallað er »hljómandi málmur og hvellandi bjalla«,