Andvari - 01.01.1895, Blaðsíða 151
121
íslandi, án þess alþingi geti þar nokkuð við gert,
nema um bersýnilegt stjórnarskrárbrot sé að ræða,
og meira að segja, þótt hann brjóti stjórnarskrána,
þá er það svo miklum örðugleikum bundið að koma
fram ábyrgð á hendur honum, þar sem sækja verð-
ur mál það við útlendan dómstól i öðru landi, að
það í mörgum tilfellum mun vart svara kostnaði.
Þannig verða ábyrgðarákvæði stjórnarskrárinnar, að
því er ráðgjafann snertir, i reyndinni helber hégómi.
Það má þvi segja um 2. og 3. gr. stjórnarskrárinn-
ar, að þær séu »orð, eintóm orð«. Frelsisskráin frá
1874 væri litlu minni kjörgripur fyrir það, þótt þessi
ábyrgðarákvæði hefðu aldrei i henni staðið, og þó
eru þessháttar ákvæði í öðrum stjórnarskipunarlög-
um talin, og það með réttu, grundvallaratriði allrar
stjórnarskipunar.
Aður en vér skiljumst við þetta mál, verðum
vér með örfáum orðum að minnast á endurskoðun
stjórnarskrárinnar. I sumar eru liðin 10 ár frá því
alþingi samþykkti íyrst endurskoðaða stjórnarskrá;
síðan hefir alþingi tvivegis verið leyst upp sam-
kvæmt 61. gr. stjórnarskrárinnar, en svo virðist í
fljótu bragði, sem endurskoðunarmálinu sé litlu
lengra komið en um þetta loyti 1885. Það er vert
að athuga, hvað því muni valda, að þetta þýðingar-
mesta þjóðmál vort hvorki rekur né gengur. Eins
og áður er á vikið, var það í afla staði eðlilegt, þótt
íslendingar hefðu þegar 1876 tekið stjórnarskrána
til endurskoðunar, er þeir sáu, hvernig stjórnin not-
aði sér hin óákveðnu ákvæði liennar til að koma
hinni æðstu stjórn íslenzkra mála þannig fyrir, að
hvert mannsbarn á íslandi hlaut að vera sáróánægt
með. Hér að framan hefur og verið sýnt fram á,
að stjórnin hefur með hverju árinu síðan 1874 gjört