Andvari - 01.01.1895, Page 159

129
íið hafa réttinn sín megin í þessari baráttu en danska
stjórnin. En stjórnin hefur valdið, og þjóðin verð-
nir að sitja svo hátt eða látt sem stjórninni gott
jiykir. Hinn minni máttar með réttinn í höndum sér
verður að lúta í lægra haldi fyrir valdinu. Þetta
eru þeir afarkostir, sem vér Isiendingar höfum orð-
ið að sæta um langan aldur, og engu siður síðan
1874 en áður, að því er snertir viðurkenningu þjóð-
réttinda vorra.
Vér drápum á það hér að framan, hve skað-
leg áhrif hin hófiausa brúkun synjunarvaldsins hlyti
að hafa á alþingi og störf þess, en þessi áhrif ná
lengra, þau ná til allrar þjóðarinnar. Þegar þingið
ár eptir ár fær engu áorlcað um hin mestu velferð-
armál þjóðarinnar, sökum þess, að útlend stjórn get-
ur neytt valdsins til að ónýta mikinn hluta af störf-
um þess, án þess það fái nokkuð viðgert, þá getur
með tímanum vel farið svo, að þjóðin þreytist á
þófi þessu og missi traust sitt á þinginu. Því leng-
ur, sem einn er borinn ofurliða, því hættara er við,
að liann gefist algerlega upp, og missi traustið á
sjálfum sér. En hætti þjóðin að bera traust til al-
,þingis, eða beztu manna sinna, þá hættir hún að
treysta sjálfri sér, og þá er voðinn búinn, að hún
íyr en varir glati algerlega fresti sínu, og gjörist á-
nauðugur þræll hins yfirsterkari. Á 17. og 18. öld
ilá við sjálft, að svona færi fyrir oss íslendingum.
*Vér viljum ekki gera ráð fyrir að þessar ófarir eigi
enn fyrir oss að liggja, né heldur, að það sé bein-
línis tilgangur stjórnarinnar, að láta lagasynjunar-
svipuna ganga um bak vort, þar til vér auðmýkj-
umst svo, að vér ekki dirfumst lengur, að bera
fram kröfur vorar um þau réttindi vor, sem vér að
guðs og manna lögum eigum heimting á. En hitt
9