Búnaðarrit - 01.01.1938, Blaðsíða 121
B Ú N A Ð A R R I T
115
ígripavinnu um uppskerutímann hjá einhverjum stór-
bónda í grendinni, og gæti þannig innunnið sér ögn til
viðbótar, sem létti fraindráttinn á frumbýlingsárunum.
Heill mannsaldur leið þó, frá því rofað hafði fyrst
til fyrir bændastéttinni, unz kjör hinna smærri komu
til umræðu.
Ái’ið 1842 sat nel'nd ein á rökstólum og ræddi um:
Hvað hægt væri að gera til þess að bæta kjör verka-
manna innan landbúnaðarins, og til verðugs hróss fyrir
bændurna voru það þeir sem þá gengu i broddi fylk-
ingar og beittu sér fyrir viðreisn og bót á högum kot-
unganna.
Sú nefnd, sem bér um ræðir, skilaði áliti sínu. I því
stendur: „Það er satl og víst, að er maður lítur kot-
unginn labba langa og torfarna leið, oft að næturlagi,
í stjörnuljósi eða mánaskini, ef ekki í myrkri, til þess
með eigin verkfærum og eigin fæði, sem oft er mjög
lélegt, að vinna með þróttgóðum og vel öldum vinnu-
mönnum allan daginn, og síðan eftir sólarlag, að dags-
verki loknu, snúa heim til síns fátæka heimilis, — er
maður sér jietta endurtakast allt árið, stundum tvisvar
í viku eða meir, þegar mest er að gera, — þegar við
vitum að öll þessi vinna auk annara gjalda í peningum
og búsafurðum er eftirgjald af litlu húsi með tilheyr-
andi jarðarhorni, sem krefur allan þeirra tíma, ef vel á
að vera yrkt, — og er við að lokum sjáum manninn
þegar kraftar hans eru að þrotum komnir, og hann ekki
er fær til slitvinnnu lengur, löngu áður aldur er til,
mega ganga hina þyngstu göngu til sveitarstjórnarinn-
ar og fá fátækrahjálp — verða sveitarómagi ásamt
f jölskyldu sinni —, þá rýmir hann til i'yrir öðrum, sem
sezt á jarðarhornið til þess að koma söniu leið á el'tir,
— allt þetta hlýtur liver sannkristin sál að sjá, og játa
hlýtur hver sem vill kallast föðurlandsvinur og ekki
svikari, að hér er fullkomin ástæða til að spyrja, hvort
ekkert sé hægt til hjálpar að vinna.“