Búnaðarrit - 01.01.1938, Blaðsíða 158
150
B L' NAfiA R R 1 T
Carl Plough sagði einhverju sinni, að það sem bœri
danska þjóð uppi væri hvorki gull né frjósöm jörð,
heldur lifandi mannssálir í starfandi líkömum.
Hér eru ötulir menn að verki, og gott land til rækt-
unar, og hið sannasta mun vera, að hvorttveggja eigi
sinn þátt í sköpun verðmætanna. Fjöldi mætra manna
úr hópi smábændanna taka þátt í opinberum störf-
um og sýna í verkinu, að orð Carls Ploughs eru
sigikl. Þeir eru starfandi í sveitastjórnum og sýslu-
nefndum, sitja á ])ingi þjóðarinnar og hafa tekið þátt
í stjórn ríkisins.
Með félagssamtökum hafa verið stofnaðir vátrygg-
ingarsjóðir, bæði bruna- og slysatrygginga, sérstaklega
fyrir smábændurna, og hafa nafn sitt eftir þeim. Hér
við bætast svo lánsstofnanir þær, sem starfræktar eru
eingöngu smábændanna vegna, og veita bæði fasteigna-
lán og lán gegn handveði. Saga þeirra er stór þáttur og
mikilvægur út af fyrir sig, en því miður verður að
ganga fram hjá þeim þætti liér, sökum rúmleysis. Gagn
það, sem þær hafa gert, er ómetanlegt, og þó vitanlegt
sé, að greiður aðgangur að lánuin hefir stundum or-
sakað, að menn spiluðu djarfara og keyptu dýrara en
vera bar ástundum, þá hefði rnargt verið ógert enn,
það sem nú er verömætast talið, heí'ði þeirra ekki
notið við.
Ríkið veitir þá einnig stórfé til stofnunar nýbýla,
sem áður getur, og lánar með góðum kjörum milljónir
króna í sama skyni.
Enn er ótalinn sá félagsskapur, sem ef til vill hefir
gert meira gagn en nokkur annar fyrir smábændahóp-
inn, en það er samvinnuhreyfingin.
Aldrei verður saga bændanna sögð nema samvinnu-
félögin séu nefnd um leið. Engin samtök hal'a reynzt
happadrýgri til þess, að efla verðmæti og gildi þeirra,
en einmitt samvinnufélögin. Samvinnurjómabúin, sem
tóku að sér að búa til smjör úr rjóma kotungsins,