Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 9


Sig­ur­lína Dav­íðSDóttir­
PeneloPe liSi
Hvað breytist í skólum þegar
sjálfsmat er gert?
langtímarannsókn í fjórum íslenskum skólum
Tveir háskól­akennarar, annar ísl­enskur, hinn bandarískur, aðst­oðuðu fjóra ísl­enska skól­a við
sjál­fsmat­ og­ skoðuðu jafnframt­ hvað breyt­t­ist­ í skól­unum við sjál­fsmat­ið . St­uðst­ var við val­defl­­
ing­arnál­g­un og­ rökræðul­ýðræði . Not­aðar voru marg­s konar l­ang­t­ímaaðferðir t­il­ að kort­l­eg­g­ja
breyt­ing­ar í skól­unum og­ bera þær saman mil­l­i skól­a . Fram kom að viðhorf kennara t­il­ al­l­ra
þeirra sviða skól­ast­arfs sem at­hug­uð voru hé­r (skól­amenning­; skipul­ag­ skól­ast­arfs; hvaðan
markmið skól­ast­arfs koma; hvernig­ fyl­g­st­ er með því hvort­ markmið nást­; hvat­ning­ t­il­ að bæt­a
sig­ í st­arfi; kerfisbundin g­ag­naöfl­un; ákvarðanir um að bæt­a skól­ast­arfið) bat­naði verul­eg­a
meðan unnið var að sjál­fsmat­inu . Því bet­ur sem skól­arnir hé­l­du sig­ við þá aðferð sem l­ag­t­ hafði
verið t­il­ að væri not­uð, þeim mun jákvæðari voru viðhorf kennaranna . Þeir skól­ar sem unnu
í best­u samræmi við aðferðirnar voru komnir l­eng­st­ í að g­era sjál­fsmat­ að föst­um þæt­t­i st­arf­
seminnar . Munurinn mil­l­i skól­a skýrðist­ að mest­u af aðferðarhel­dni skól­anna . Þannig­ virðist­
aðferðin sem not­uð var skil­a árang­ri .
„Hugsanlegt er að við verðum að horfa á bata í skólakerfinu sem samfélagsbata …
sumt verður fyrst að gerast í skólasamfélaginu áður en við getum farið að horfa á um-
bæturnar sem við viljum sjá í skólunum“ (Mathews, 1996, bls. 3).
sjónarHólar Í starfinU
Sjálfs­mat í s­kólum
íslenskum grunn- og framhaldsskólum var gert skylt með lögum að gera sjálfsmat
á eigin starfi (Lög um grunnskóla nr. 66/1995; Lög um framhaldsskóla nr. 80/1996).
Skólastjórnendur töldu sig misjafnlega vel í stakk búna til að standa undir þessari
lagaskyldu, eins og fram kom í óformlegum viðtölum og umræðum eftir fyrirlestra
á ráðstefnu um mat á skólastarfi sem var haldin í Menntaskólanum við Hamrahlíð
22. mars 2003. Þeir skólastjórnendur sem rætt var við töldu að þekking á matsaðferð-
um væri einfaldlega ekki næg í skólakerfinu. Menntamálaráðuneytið gaf út bækling
Uppeldi og menntun
1. árgangur 1. hefti, 2006