Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 28

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 28
28 milli siðferðilegra og sálrænna námsmarkmiða, hvað þá að þeir hafi haft hliðsjón af kenningu aristótelesar um hinn gullna meðalveg, en niðurstaðan er engu að síður sú að námskrárnar eru að þessu leyti í prýðilegu „aristótelísku“ jafnvægi og talsmenn jafnt skapgerðarmótunar sem félagsþroska- og tilfinninganáms í herbúðum beina- berrar lífsleikni mega vel við una. Ef marka má formála og inngang Erlu, Jóhanns Inga og Sæmundar er skilningur þeirra sá að lífsleikni sé grein sem sækir styrk til ólíkra fræðasviða, ekki síst siðfræði og sálfræði, og að mannræktarhugsjón hennar tengist mörgum öðrum fögum sem kennd eru nú þegar, meðal annars samfélagsgreinum, kristnum fræðum og siðfræði (L, bls. 5 og 8). í reynd álíta þau þó (eins og þau kannast við á bls. 5) að þarna eigi fé- lags- og tilfinningamiðað nám að vera í öndvegi. Helstu fræðilegar stoðir þeirra eru þannig Gardner og Goleman, ekki síst hinn síðarnefndi enda – segja þau – má heita „að lífsleikni eins og hún er skilgreind hér taki hvað mest mið af þeim kenningum [þ.e. Golemans]“ (L, bls. 10). Fylgispektin við þá Gardner og Goleman jaðrar stundum við trúarbrögð, eins og þegar lagt er til að litlum börnum sé kennd utanbókar vísa um að „á átta vegu lærum ég og þú“ (L, bls. 29). Höfundar vitna einnig með velþóknun í Maurice Elias, einn frægasta talsmann félagsþroska- og tilfinninganáms sem byggt er á hugmynd Golemans um tilfinningagreind (L, bls. 41). Nær öll rit sem vitnað er til í heimildaskrá eru einnig á þessari sömu línu (L, bls. 152–155). Áður en lengra er haldið skal tekið fram að þessari ritgerð er ekki ætlað að for- dæma bók Erlu, Jóhanns Inga og Sæmundar sem óalandi og óferjandi. Þvert á móti tel ég hana hafa ýmsa kosti. Hún er prýðisgóð handbók um þá tegund beinaberrar lífsleikni sem þau aðhyllast. Hún er og að mestu laus við þann mærðarfulla vindbelg- ing sem á köflum einkennir verk Golemans (1995, 1997, 2002), enda skrifuð sem hand- bók fyrir kennara og foreldra en ekki sem sjálfshjálparrit í amerískum anda. Það sem meira er: Höfundar steyta ekki fæti við öllum þeim fræðilegu steinum sem Goleman verður hrösult á, eins og ég nefni í næsta hluta. Ég mæli sérstaklega með umfjöllun- inni um þýðingu tilfinningalæsis og þess að læra að tjá eigin tilfinningar (L, bls. 55–56 og 66–68). Bókin er einnig afar vel skrifuð, skýr og ítarleg; raunar mun ítarlegri en sú sambærileg bandarísk handbók sem mest hefur verið notuð sem biblía félagsþroska- og tilfinninganáms, en sú einkennist af hvimleiðum stikkorðastíl (Elias o.fl., 1997). Sumum mun þykja sem handbókin sé nokkuð gagnskotin af sjálfsögðum hlutum en staðreyndin er sú að um fátt er eins erfitt að tala á upplýsandi og sannfærandi hátt og sjálfsagða hluti, og það tekst Erlu, Jóhanni Inga og Sæmundi vel. Umkvörtunarefni mitt er eingöngu fræðilegt og ég vona að höfundum sé ekki gerður ógreiði heldur virðingarmark með því að orða það hér: Bókin er, að mínum dómi, um of – eins og skáldið kvað – „af flokksdrætti höll“. í henni er ekki það jafnvægi milli siðferðilegra og sálrænna þátta sem fram gengur af námskránum íslensku. Og þótt vissulega megi til sanns vegar færa að jafnt félagsþroska- og tilfinninganám sem dygðakennsla leggi á endanum sitt af mörkum til farsældar ungdómsins þá nálgast þau viðfangsefnið frá talsvert ólíkum sjónarhornum. Ég hefði kosið að sjá báðum sjónarhornum gert jafn- hátt undir höfði, ekki síst þar sem höfundar vitna sjálfir í lokin í samþættarann mikla og forföður beggja, aristóteles (L, 121). Eitt dæmið um ójafnvægið í L er að þar kemur hvergi fram hve umdeild hugmyndin L Í FS LE IKn I oG T I L F InnInGAGRE InD
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.