Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Síða 36

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Síða 36
36 ólíkar og misvísandi tilfinningar hjá manni sjálfum, hvað þá hjá ólíkum einstaklingum (Harris, 1989, bls. 109–125). Hugsum okkur nemanda sem dáir kennara sinn en finnst jafnframt að kennarinn taki aðra nemendur fram yfir hann að ósekju. Hjá nemandan- um takast á aðdáun og afbrýðisemi. Lausn aristótelesar væri ekki sú að skipa nem- andanum að vinna bug á togstreitunni eingöngu til þess að vinna bug á henni heldur að reyna að komast að sannleikanum um það hvort kennarinn hafi beitt mismunun af ásetningi og laga tilfinningarnar svo eftir því. Höfundar L draga taum Golemans þegar þeir ræða af kappi um þýðingu þess að leysa ágreining. Sveigjanleiki í samskiptum og þolinmæði hafa þar afgerandi merk- ingu, að þeirra sögn, og sjaldan veldur einn þá tveir deila. „Málamiðlun er einn megin- kjarninn í góðum samskiptum“ (L, bls. 11, 95–98 og 116–117). allt er þetta satt og rétt. En mikið hefði verið gaman ef höfundarnir hefðu einnig bent á að stundum veldur einn þegar tveir deila, stundum er ein tilfinning rétt og önnur röng – og að þótt mann- kostur geti verið að brjóta odd af oflæti sínu þá verði að gæta þess að það sé ekki gert með þeim hætti að ekkert standi eftir nema oddbrotið geðleysið. h) Lokamark t­il­finning­aþroska. Hvernig er best að lýsa tilfinningum hins tilfinninga- greinda manns? Áhersla Golemans á sættir og málamiðlun ólíkra tilfinninga ber hann að lokum inn á vog kyrrðar og rósemi: Lokamarkið er stóísk spekt huga sem ekki lætur stjórnast af sviptivindum tilverunnar. Þetta er enn skýrara í síðari ritum Golemans þar sem hann daðrar jafnvel við hina búddísku hugsjón um gaumgæfa íhugun og útþurrk- un bráðra geðshræringa (t.d. 1997, bls. 40). Tilfinningadygðir aristótelesar eru vissu- lega gullinn meðalvegur milli tvennra öfga, of og van, en meðalvegurinn einkennist ekki endilega af friði og spekt heldur miklu fremur og oftar af tilfinningalegri virkni og þrótti. Sá sem haldinn er réttmætri reiði eða fullur hluttekningar er til dæmis ekki látbrigðalaus og spaklátur heldur kvikur og viljugur til dáðríkra athafna. Höfundar L mega eiga það að jafnvægiskenning þeirra liggur nær aristótelesi en Goleman. „Til lítils er að gera áætlanir og setja markmið án þess að aðhafast neitt“ (L, bls. 76). Á L má þannig skilja að marklaust sé að öðlast tilfinningagreind ef maður nýtir hana ekki til að hrinda verðugum verkefnum í framkvæmd. Mér dettur í hug að höfundar L búi þarna að reynslunni sem sumir þeirra hafa af því að stappa stálinu í íþróttamenn. Naumast þætti góð latína á þeim vígstöðvum að hvetja keppnisfólk til að öðlast tilfinningagreind svo að það geti í framhaldinu setið auðum höndum og gaumgæft sjálft sig. Hér er enn eitt dæmi um það að höfundar L draga ekki alltaf taum Golemans gagnrýnislaust. Þeir hefðu betur sýnt honum enn minni hollustu. áréttinGar OG lOKaOrЭ Ég vona að lesendur skilji nú hvað ég átti við með því að tilfinningagreindina skorti siðferðilega dýpt og að sem undirstaða lífsleikni hrökkvi hún of skammt. Hyggjum að lokum að þrenns konar andmælum sem hugsanlega yrðu sett fram gegn málflutningi mínum. Hin fyrstu væru þau að ég hafi hér hengt bakara fyrir smið; tilfinningagreind hafi aldrei verið ætlað að byggja upp siðferðilegan styrk heldur ein- göngu sálrænan og það sé því naglaskapur að áfellast hana fyrir að fullnægja ekki L Í FS LE IKn I oG T I L F InnInGAGRE InD
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126

x

Uppeldi og menntun

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.