Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 66

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Side 66
66 það er að segja þætti sem einkenna grenndarsamfélag ungmenna en liggja utan við einstaklingsbundnar aðstæður þeirra. Rík hefð er þó fyrir rannsóknum af þessu tagi innan félagsfræðinnar, ekki síst rannsóknum á félagsgerð grenndarsamfélagsins (e. community), eða hverfisins sem ungmenni tilheyra (Sampson og Groves, 1989; Sampson, Raudenbush og Earls, 1997). Félagsfræðingar hafa lengi veitt því athygli að tíðni ýmissa félagslegra vandamála er breytileg eftir landsvæðum og hverfum borga, til að mynda tíðni afbrota, vímuefnaneyslu og sjálfsvíga (Blau og Blau, 1982; Durkheim, 1951; Messner og Rosenfeld, 1997). Grenndarkenningar (e. community theories) gera ráð fyrir því að félagsgerð grenndarsamfélagsins geti haft veigamikil áhrif á frávik, lífs- stíl og líðan barna og ungmenna. Með félagsgerð er átt við félagslega samsetningu (e. structural composition) grenndarsamfélagsins, þætti á borð við félagslega þéttni þess (e. social density), stéttar- og menntunarstig íbúanna, tíðni búferlaflutninga íbúa til og frá grenndarsamfélaginu og hlutfallslegan fjölda barna og unglinga sem eiga einstæða foreldra. Félagsfræðingar nefna þessa þætti makróbreytur til aðgreiningar frá einstak- lingsbundnum þáttum sem þeir nefna míkróbreytur. Rannsóknum á þessu sviði má skipta í tvennt. annars vegar eru rannsóknir sem tengja ýmis einkenni grenndarsamfélagsins við aðrar makróbreytur, svo sem námsár- angur skóla eða landshluta, ólíka afbrotatíðni milli borgarhverfa, eða breytilega sjálfs- vígstíðni milli landssvæða (Blau og Blau, 1982; Bursik og Grasmick, 1993; Sampson og Groves, 1989). Hins vegar eru rannsóknir sem tengja einkenni grenndarsamfélagsins við einstaklingsbundnar fylgibreytur (míkró), svo sem frávikshegðun einstaklinga, námsárangur þeirra, tekjur og líðan (Bursik, 1988; Coleman, 1961; Sampson, 1997). Mikilvægi þessara rannsókna felst ekki síst í því að þær draga fram samfélagslegar rætur vandamála sem okkur er tamt að hugsa um sem einstaklingsbundin fyrirbæri. Grenndarkenningar gefa til kynna að áhrif félagsgerðar hafi tilhneigingu til þess að breiðast um allt grenndarsamfélagið, en þetta þýðir að ekki er unnt að nema þessi áhrif með því að skoða tölfræðileg tengsl á milli persónulegra aðstæðna einstaklinga og frávikshegðunar þeirra. Til að mynda hafa bandarískir félagsfræðingar haldið því fram að tíðir búferlaflutningar dragi úr stöðugleika og þéttni tengsla milli nágranna og foreldra og veiki samheldni og samtakamátt grenndarsamfélagsins (Bursik og Grasmick, 1993; Sampson og Groves, 1989). Þegar úr samskiptum dregur milli ná- granna og samheldni grenndarsamfélagsins minnkar veikist félagslegt taumhald (e. social control) fullorðinna á jafnaldrasamfélagi unglinga í grenndarsamfélaginu, sem aftur eykur líkur á jaðarhópamyndun meðal þeirra. af þessum sökum er talið að ung- menni sem búa í grenndarsamfélagi þar sem búferlaflutningar eru umtalsverðir sýni meiri frávikshegðun að jafnaði en ungmenni sem tilheyra grenndarsamfélagi þar sem búseta íbúa er stöðugri, burtséð frá því hvort þau sjálf hafi flust búferlum. Samhengis- áhrif (e. contextual effect) af þessu tagi er aðeins unnt að skoða með því að mæla félagslega samsetningu grenndarsamfélagsins í heild (makróbreytur) enda er ógjörn- ingur að greina áhrif af þessu tagi með því að skoða einstaklingsbundnar aðstæður (míkróbreytur) einvörðungu. Á allra síðustu árum hafa íslenskir félagsfræðingar þó gert fáeinar tilraunir til þess að skoða áhrif grenndarsamfélagsins á frávikshegðun unglinga. aðferðin sem þeir ÞAÐ ÞARF ÞoRP …
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.