Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Page 87

Uppeldi og menntun - 01.01.2006, Page 87
87 uppistöðuna í rannsókninni. Frásagnarsjálf hefur rutt sér til rúms sem rannsóknar- fyrirbæri í mörgum fræðigreinum og lengi verið þekkt í myndlist. Hugtakið frásagn- araðferð tengist því að koma skipulagi á reynslu/upplifanir og bæta við kunnáttu og skilning; að koma skipulagi á daglegt líf í frásögn. Myndsköpun er ein leið til þess, þ.e. að myndskreyta eigin lífsreynslu og hugsanir. Fr­ás­ag­nar­aðfer­ð Hugtakið frásögn (e. narrative) vísar til mikilvægis hverskonar frásagnar: í söng, leik, skáldskap eða sjónlistum. Bruner (1990) sýndi fram á að það væri manneskjunni eðli- legt að skipuleggja og setja fram upplifanir sínar og reynslu í frásagnarformi. List- greinar frásagnarformsins (söngur, leiklist, skáldskapur eða sjónlistir) hafa engu að síður gegnt jaðarhlutverki í skólakerfi v­esturlanda þótt maðurinn hafi byggt merki- legar byggingar til að hýsa og koma á framfæri menningararfi okkar í formi safna, tón- listarhúsa og leikhúsa. Stór hluti menningararfleifðar okkar og trúarbragða byggist á frásagnarformi (Bruner, 1996; Eisner, 1997). Sögur móta umgjörð um reynslu fólks og frásögn getur varpað ljósi á líf þess, bæði fyrir það sjálft og aðra. Líkt og Rantala (1997) segir: „við lifum lífinu sem í sögu“ (bls. 221). Þetta styður það sem Bruner (1996) heldur fram um mikilvægi þess að búa yfir frásagnarfærni og frásagnarskilningi til þess að eiga auðveldara með að koma skipulagi á líf okkar og til þess að finna okkur stað í þeirri veröld sem við hrærumst í. Fr­ás­ag­nar­s­jálf Hugtakið frásagnarsjálf eins og það er notað hér lýsir því endalausa ferli að skapa eigin lífssögu. Með því að segja sögur af eigin myndverkum opnast ungmennum ótal túlkunarmöguleikar sem endurspegla sýn þeirra á lífið og veröldina kringum þau. Ricoueur (1988) segir að við séum alltaf að endurskapa lífssöguna og það gerist í gegnum allar sögurnar sem manneskjan segir af sjálfri sér, sannar og tilbúnar. Því má spyrja hvaða áhrif túlkun nemandans hefur á eigið verk, hvernig breytist það, hvað á sér stað? Teikning þar sem nemandi hefur sett fram eigin sýn á veröldina getur opnað leið til frásagnarsjálfs. Kati Rantala segir: „að skapa myndverk og lýsa því er áhrifarík leið til þess að viðhalda samfelldri lífssögu sem er þó í stöðugri endurskoðun“ (1997, bls. 236). Myndsköpun má líkja við leikvöll ímyndunaraflsins, þar sem sköpuð er ný tilvera í núinu eða ný sýn á framtíðina. Þetta leiðir hugann að því hvernig ungmenni geta skapað frásagnarsjálf gegnum sögurnar sem þau segja af eigin sköpunarverkum. Nemendur geta gert upplifanir sín- ar áþreifanlegar með því að nota tungumál myndlistarinnar. í myndum sínum geta þeir sett fram hugsanir sínar, skynjanir og tilfinningar tengdar raunverulegri reynslu og þannig verða þær tiltækar til frekari uppgötvana og skýringa. Það að gera reynslu áþreifanlega eða sýnilega gerir tilkall til frekari ígrundunar. í sköpunarferlinu geta myndverk þróast sem frásögn; sagt sjónræna sögu og gert hið ósýnilega aðgengilegra. En það er jafnframt í munnlegri frásögn nemenda sem frásagnarsjálf verður til. Fornäs (1995) telur að skilningur á táknum felist í að greina inntak þeirra með því að túlka RÓSA K R I S T Í n J ú L Í US D ÓT T I R
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.