Tímarit Máls og menningar

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1945, Qupperneq 43

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1945, Qupperneq 43
MINNISGREINAR UM FORNSÖGUR 33 oddsens, já meira að segja framtil glæpareyfara nútímans, sem að jafnaði eru hákristilegir í anda, eru fulltrúar hins góða „mætt- ir“ í hverri bók, — einstakir höfundar, uppreistarmenn andans einsog tildæmis Voltaire, undanskildir. Fulltrúar hins góða eru ævinlega „sannkristnir og lúsalausir“, án siðferðilegra lýta, það er meira að segja ófyrirgefanlegt brot á hefðinni að gera þá halta eða hafa þá með kryppu uppúr bakinu: hve ólíkt sem umhverfi þeirra kann að .vera eru þeir túlkar hinnar guðlegu höfuðgreinar, svo Roland og Olivier sem Oliver Twist og Nicholas Nickleby eða Indriði og Þórarinn. Það sem þeir gera fylgir einkunninni gott, rétt, fagurt osfrv., og verði þeim á einhver skyssa taka þeir sinnaskiptum og gera yfirbót að dæmi Jean Valjeans. Öðru máli gegnir um íslenskar fornsögur. Tökum til dæmis eina höfuðmanngerðina í fornbókmenntum vor- um, Egil Skallagrímsson. Frá almennu evrópsku — kristnu — sjón- armiði er erfitt að hugsa sér öllu ógeðugri söguhetju en Egil þenna. Hann er manndrápari frá blautu barnsbeini, enda mælti hans móðir að hann skyldi fara í flokk víkínga og höggva menn. Hann er ill- vígur sjóræníngi og stigamaður og hefur ekki hugsjón með ráns- ferðum sínum og strandhöggum, eða lukkuriddarastarfsemi hjá konúngum, aðra en krafsa saman fjármuni handa sjálfum sér. Hann þeysir spýu sína í andlit manna. Hann krækir í hálfkæríngi fíngri í auga manns svo úti liggur á kinninni. Hann bítur menn á bark- ann. Hann „fer þrælslega með sinn merkilega vólteter Arinbjörn“, einsog Jón Grunnvíkíngur kemst að orði. Hann yrkir lofdýrð um höfuðóvin sinn og bróðurbana, Eirík kóng, til að forða lífi sínu. Hann er ljótur: byrgir andlitið í kápu sinni þegar hann sér ástkonu sína. Hann er svo ófélagslynd persóna að á gamals aldri lángar hann mest að kasta fé sínu útyfir þíngheim á alþíngi svo menn herjist um það. Þegar hann fær því ekki framgeingt sökkvir hann því í keldu með hjálp þræla, sem hann drepur síðan svo þeir séu ekki til frásagnar um fylgsnið. Svo einstakt fyrirhrigði er slík söguhetja í bókmentum kristinnar þjóðar, að í allri Evrópu er ekkert til hliðstætt og fátt svipað, enda úrskurðaði Jón Grunnvíkíngur svo um Egils sögu, tilkvaddur sem sérfræðíngur, að slík bók mætti að vísu „þrykkjast, en ei transla- 3
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar: 1. tölublað (01.05.1945)
https://timarit.is/issue/380787

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. tölublað (01.05.1945)

Iliuutsit: