Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Blaðsíða 9

Um stóriðjumáliS
Ef þetta síldarniagn er þar á móti lagt niður sein gaffalbitar kemur eftir-
farandi í ljós:
Ur magninu fást 5 kassar af gaffalbitum, í hverjum kassa eru 100 dósir
og innihald hverrar dósar er ca. 115 gr. Verðið pr. kassa er kr. 645,00 eða
samtals verður útflutningsverðmætið kr. 3.225,00, eð'a meir en tífalt á viS
þaS aS þetta síldarmagn hefði verið brætt. (Þess skal getið að tölur þessar
eru miðaSar við verðlag eins og þaS var á s.l. hausti og mér uppgefnar af
sérfróðum manni.)
Þessi dæmi læt ég nægja þótt mörg önnur blasi við (grasrækt — ísland
mun vera betur fallið til grasræktar en nokkurt annað land — laxaklak,
vinnsla úr sjávargróðri o. s. frv.).
IV
Hér að framan hafa verið rökræddir nokkrir af þeim mörgu möguleikum,
sem eru í hendi þjóðarinnar sjálfrar til þess að stórauka þjóðartekjumar.
Til samanburðar skulu nú væntanleg viðskipti við hinn erlenda eiganda
alúmínverksmiSjunnar nokkuð hugleidd.
Viðskipti okkar við verksmiðjuna verða aðallega með tvennum hætti: Við
munum selja henni raforku og við munum selja henni vinnuafl.
Eins og áður getur verður raforkuverðiS ákveðið í eitt skipti fyrir öll til
næstu 25 ára. Rökstutt hald hinna fróðustu manna er að söluverðið til verk-
smiðjunnar á hverri kw-stund verði lægra en kostnaðurinn við að framleiða
þessa orkueiningu. Og er þó reiknað meS að allar áætlanir standist og jafn-
framt gengið út frá fullri nýtingu orkuversins.
ReiknaS er með að rösklega helmingur af þeirri raforku, sem framleidd
verður viS Búrfellsvirkjun (55 MW af 105 MW), gangi til verksmiðjunnar.
Þessa raforku seljum við sem óunnið hráefni í þeirri merkingu, að hún hefur
ekki verið hagnýlt til þess að skapa aukið verðmæti fyrir þjóðarheildina,
heldur stendur hún undir verðmætissköpun til handa hinum erlendu eigend-
um verksmiðjunnar.
Þetta er auðvitað mergurinn málsins í þeirra augum, því þeir byggja allan
rekstur sinn á gallhörðum gróSasjónarmiðum. Þessvegna krefjast þeir sér til
lianda allskonar fn'Sinda s. s. skattaívilnana og tollfrelsis. Enginn vafi leikur
á, að hinir íslenzku valdhafar hafa tilhneigingar til að ganga að þessum kröf-
um um sérréttindi, að mestu eSa öllu leyti. Verður þá svo komið, að erlendi
aðilinn hefur veriS settnr skör liærra en islenzk fyrirtæki eSa einstaklingar.
311