Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Síða 20

Tímarit Máls og menningar
með skipulagðri skothríð, en margir
voru gerðir höfðinu styttri. í sama
mánuði tóku hershöfðingjarnir að
sér lögreglustjórn í Hanoi og kröfð-
ust þess að allir herir Vietnams yrðu
á brott. Skömmu síðar kom í Hanoi
til fyrstu átaka þessara tveggja herja,
og varð frönsku sveitunum sigurinn
auðveldur.
Nýlendumálaráðherra Léons Blums
(sósíalisti) kom nú til Indókína. Ho
Chi Minh var enn áfram um að semj a
við hann um að binda enda á hern-
aðarátök. Ráðherrann hlustaði aðeins
á hershöfðingjana. Hann neitaði að
hitta Ho, og lýsti yfir því „að vanda-
málið verður aðeins leyst hernaðar-
lega“. (Franski kommúnistaflokkur-
inn hélt áfram þátttöku í stjórn
Blums). Forustumenn lýðveldisins
Vietnams voru hraktir til að taka upp
baráttu á nýjan leik í fjöllum og á
sléttum. Styrjöld geisaði aftur frá
norðri til suðurs.
Nú ber okkur að gefa gaum þeim
veika reyr sem nefnist Ho Chi Minh,
en það eru einmitt samherjar hans
sem Bandaríkjamenn hafa tekið að
sér að tortíma í Vietnam um þessar
mundir. Hvernig mátti það vera að
hann, sem var opinskár leiðtogi þess
ininnihlutaflokks í Vietnam sem að-
hylltist kommúnisma (1946 hafði
hann 20.000 félagsmenn; nú heitir
hann Lao Dong — Gamli flokkurinn
— og hefur meira en 500.000 félags-
menn), var samkvæmt samhljóða
mati allra flokka og hópa sem studdu
lýðveldið sá maður sem bezt var til
þess fallinn að stjórna baráttunni
gegn Japönum, Frökkum og að lok-
um hinum bandarísku vinum?
Ho Chi Minh, sem heitir réttu
nafni Nguyen Ai Quoc, á ekki ósvip-
aðan feril og Sjó Enlæ. Hann er nú
um sjötugt og var fæddur í Annam
norðanverðu; forfeður hans höfðu
verið embættismenn áður en Frakkar
tóku völd. Hann er fj ölfróður mennta-
maður, grannur eins og strá og beina-
smár eins og flestir hefðarmenn Ann-
amíta. Hann fór sem stúdent til
Frakklands til þess að vera túlkur
stritvinnumanna sem ráðnir voru til
að grafa skotgrafir og sorpgryfjur í
fyrri heimsstyrjöldinni. Hann dvald-
ist í Frakklandi í fjögur ár. Hann
talar vel bæði frönsku og ensku.
Hann kann einnig skil á kínversku,
rússnesku og þýzku. 1920 tók hann
þátt í stofnfundi franska kommún-
istaflokksins í Tours.
Er erfitt að skilja hvers vegna Ho
og hundruð hans líkar komust að
þeirri niðurstöðu að kommúnista-
flokkur einn gæti tryggt þjóðfrelsi?
Við skulum minnast þess af hvaða
ástæðum menn fylktu sér um þann
málstað í Kína. Við skulum tvöfalda
ástæðurnar; Indókína var alger ný-
lenda, Kína aðeins hálfnýlenda. Ef
maður unir ekki sem þræll og finnur
322