Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Side 28

Tímarit Máls og mcnningar
Dai þegar Genfarráðstefnan var
haldin.
Skjólið af vopnahléslínunni um 17.
breiddarbaug og traustur stuðningur
Dullesar gerðu það að verkum að
eftir 1954 varð Diem fljótlega valda-
maðurinn en Bao Dai fúllynd topp-
fígúra. Diem skipaði um sig hópi af
and-kommúnistum, and-sameiningar-
mönnum, and-baodaiistum og and-
hochiminhistum. Meinið var að fáir
þeirra höfðu nokkurn orðstír sem
þjóðlegir eða byltingarsinnaðir föð-
urlandsvinir. Diem vantreysti and-
kommúnistískum þjóðernissinnum og
lýðræðissinnum sem tekið höfðu þátt
í skæruhernaði gegn Frökkum;
kannski hefur hann fundið sig lítil-
mótlegan í samanburði við þá. Hann
hylltist til að hygla kaþólska minni-
hlutanum, og einkanlega kaþólskum
mönnum frá norðurhluta landsins.
Margir kaþólskir menn höfðu tekið
þátt í baráttunni gegn Frökkum, en
flestir þó ekki. Þúsundir kaþólskra
manna sem óttuðust ofsóknir eða
höfðu fengið að kenna á þeim í lýð-
veldi kommúnista fluttust suður á
bóginn, þegar landshlutarnir höfðu
opinber skipti á áhangendum. (í
norðurhlutanum búa nú um 16 mil-
jónir manna; í suðurhlutanum 14
miljónir). Ur hópi þessara nýju að-
komumanna valdi Diem nánustu sam-
verkamenn sína, auk ættmenna sinna.
í Saigon sjálfri naut hann nokkurs
stuðnings fáeinna auðugra Vietnam-
manna — sem margir voru fransk-
menntaðir — og meðal andkommún-
istískra flóttamanna að norðan úr
millistétt og yfirstétt. Einnig ber að
nefna fjölskyldur landeigenda í suð-
urhlutanum sem óttuðust jarðnæðis-
stefnu lýðveldisins; úr þeirra hópi
komu margir af herforingjum Diems.
Bao Dai,sem aldrei var neinn „bar-
áttumaður“, missti skjótlega öll völd
á ráðuneyti sínu og sjálfskipuðu
þingi til Diems og hinnar „þjóðlegu
byltingarhreyfingar“ hans. Diem
hafnaði öllum tillögum frá Hanoi um
að taka upp samgöngur með pósti,
símskeytum, járnbrautum og á öðr-
um sviðum. Hann neitaði að ræða um
allsherjar kosningar. Hann hafnaði
Genfarsamningunum — en af þeim
var Bao Dai skuldbundinn sem „lög-
legur aðili“ og arftaki frönsku stjórn-
arinnar. Auk þess var Bao Dai síð-
asti afkomandi keisaraættar semforð-
um hafði drottnað yfir öllu Vietnam,
og hann vildi að landið yrði aftur
sameinað, þar sem það væri eina já-
kvæða verkið sem hann kynni að
stuðla að. Ho Chi Minh (sem af
stjórnmálaástæðum skildi tilfinninga-
gildi Bao Dai) var reiðubúinn til að
veita honum einhverskonar táknræna
aðild að kosningunum. Vafalaust
hefur Diem viljað bjarga landi sínu
af einlægni (alveg eins og Sjang Kæ-
sék); til þess þurfti hann vald. I
októher 1956 efndi hann til „þjóð-
legrar“ atkvæðagreiðslu um aðskiln-
330