Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Page 37

Biblíugagnrýni, hneykslanir og persónudýrkun
hreppstjóra í Hólmi. Með rökum
heilagrar ritningar reif hann niður
hverja kirkjukenninguna af annarri
og þó einkum helvítiskenninguna, og
skemmti Gísli sér prýðilega undir
lestrinum. En þannig bar fundum
okkar saman, að ég var sendur að
Hólmi til að sitja fyrir póstinum,
þegar hann kæmi að sunnan, en Ein-
ar hafði slegizt í för með honum,
eins og títt var um farandmenn, sem
treystu sér ekkert meira en svo við
skaftfellsku stórfljótin án öruggrar
leiðsögu. Rök Einars gegn helvíti
fóru með öllu fram hjá mér. Siðar
heyrði ég þá Gísla og pabba karpa
um helvítiskenninguna, og hélt Gísli
þar fram kenningum Einars Joch-
umssonar um fordæmingu á helvíti.
Lítið þótti mér fara fyrir rökum föð-
ur míns, enda held ég ekki, að trúin
á helvíti hafi veriö honum neinn sér-
stakur helgidómur, en hann var held-
ur á móti því, að veriö væri að fetta
fingur út í kirkj ukenningarnar. En
ekki voru þessir virðulegu bændur að
hafa fyrir því að vitna í bíblíuna,
enda mun hvorugur þeirra hafa lagt
það fyrir sig, frekar en allur obbinn
af bændum þessa lands bæði fyrr og
síðar, að leita þangað lausnar á
vanda lífsgátunnar, og ég var ger-
samlega áhugalaus áheyrandi að
spjalli þeirra. Til biblíunnar heyrði
maður hins vegar margsinnis vitnað
í húslestrum og hugvekjum, sem
maður fór vart á mis við nokkurn
helgidag ársins eða nokkurt kvöld
frá veturnóttum til sumarmála, og
fyrstu minnin eru þau, að maöur var
ekki laus við kvöldlestrana fyrr en á
hvítasunnu. En bíblíutilvitnanir
vöktu ekki athygli manns frekar en
annað, sem í þeim blessuðum lestrum
stóð, og það þótt maöur læsi þá
sjálfur með mestu prýði. Þó voru
húslestrar mér svo hugþekkir hlutir,
að ég hreyfði því, þegar ég var kom-
inn í heimavist Gagnfræðaskólans á
Akureyri, að þar yrðu teknir upp
kvöldlestrar, og varð auðvitað fyrir
vikið að athlægi þingeyskra skólafé-
laga, sem ég hafði álpazt til að ræða
við um málið. En hitt hafði mér
aldrei í hug komið, að í lestrunum
væri nokkuð það að finna, sem eitt-
hvað mætti af læra, enda gerði ég
ekki ráð fyrir, að til þess væri ætlazt.
Þótt ótrúlegt kunni að virðast, þá
var það Arthúr Gook á Akureyri,
sem fyrst vakti áhuga minn á bíblíu-
gagnrýni. Þegar hann prédikaði á
samkomum sínum og tók ritningar-
kafla til útlistunar, þá gerði hann það
á allt annan veg en gert var í prédik-
unum og húslestrum. Hann hafði
það til að taka saman í eitt allt það,
sem skrifað stóð á víð og dreif um
einhverja persónu hins lesna kafia,
og leitast við að gera af því heil-
steypta mynd af viðkomanda. Þá
rann það upp fyrir mér, að í bíblí-
unni voru menn með öllum mannleg-
um einkennum og háðir mannlegum
339