Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Side 69

Háljmáninn
var oft í draumum mínum. Dag einn fór ég með nemendunum út fyrir borg-
ina. Klukkan var þegar orðin fjögur síðdegis, þegar við héldum heimleiðis.
Við fórum þvergötu til að stytta okkur leið. Ég sá mömmu. Það var í brauð-
húð við litla hliðargötu. Fyrir dyrum úti var karfa með hvítmáluðum viðar-
kuhbum í laginu eins og mantó.1 Uppvið vegginn sat mamma, réri fram í
gráðið og þandi físibelginn. Strax úr fjarlægð kom ég auga á viðar-mantóið
og mömmu. Mig langaði til að hlaupa og faðma hana að mér. En ég þorði
það ekki, ég óttaðist að þær myndu hlæja að mér. Því nær sem við gengum
því neðar seig höfuð mitt. Ég leit til hennar gegnum tárin, hún kom ekki auga
á mig. Hópurinn rétt straukst framlijá henni, en hún virtist ekki veita honum
athygli, skeytti því einu að þenja físibelginn. Þegar við vorum komin langt
framhjá, leit ég við til að sjá hana, hún þandi enn físibelginn. Ég greindi
andlitið ekki vel, aðeins sá, að hárið féll í óreiðu um ennið. Ég lagði nafn
þvergötunnar á minnið.
XVII
Eins og lítill ormur nagaði mig að innan, þannig langaði mig til að sjá
mömmu. Ég fyndi aldrei ró fyrr en ég sæi hana. Einmitt um þetta leyti kom
ný skólastýra að skólanum. Sá gamla, feita sagði mér, að ég yrði að gera
mínar áætlanir. Ég fengi mat og húsnæði eins lengi og hún væri hér, en hún
gæti ekki ábyrgzt hvað nýja skólastýran gerði. Ég taldi peninga mína, alls
tveir dalir og rúm tuttugu sent. Ég gæti lifað á þeim í nokkra daga, en hvert
ætti ég að halda? Ég gat ekki dvalizt þarna aðgerðalaus og örvænt, ég varð
að taka eitthvað til bragðs. Fyrst kom mér til hugar að fara að finna mömmu.
En gæti hún veitt mér viðtöku? Ef hún gæti það ekki hlyti það að kosta
rifrildi við brauðbúðarmanninn, og hún hlyti að taka það mjög nærri sér.
Ég varð að taka tillit til hennar, hún var móðir mín og samt ekki móðir mín,
veggur ofinn úr fátækt skildi okkur að. Ég hugsaði fram og til baka, ég vildi
ekki fara. Ég yrði sjálf að axla mínar byrðar. En livernig færi ég að því? Mér
fannst veröldin of lítil, hvergi staður fyrir mig og bólið mitt. Ég var verr sett
en hundur, hann átti stað að sofa á. Ekki gat ég sofið á götunni. Vissulega
var ég mannvera, en mannvera er stundum ekki á við hund. Ef ég þybbaðist
við að fara, myndi nýja skólastýran reka mig á dyr. Ég gat ekki beðið eftir
að stuggað yrði við mér. Það var vor. Ég sá blómin að vísu breiða úr knöpp-
unum, að laufin voru græn, en ég fann engan voryl. Rauð hlóm voru aðeins
rauð blóm, græn lauf aðeins græn lauf. Ég sá þessa sundurgerðu liti, en ekk-
1 Kínverskt brauð.
371