Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Page 105

seint mun það gert svo öllum líki. Mér sýn-
ist Kristján J. Gunnarsson lítt til slíks
vanda vaxinn og slíkt verk ætti ekki að
leggja í hendur eins manns.
Þótt heildarstefnan í uppsetningu bókar-
efnisins miði í rétta átt, er efnisval og öll
gerð bókarinnar með þeim liætti, að
kennslunot hennar hljóta, vægast sagt, að
vera mjög takmörkuð.
Jón jrá Pálmholti
Kínabók
síðastliðnu hausti fékk Magnús Kjart-
ansson, ritstjóri Þjóðviljans, tækifæri
til að skyggnast bak við bambustjaldið,
er Alþýðublaðið í Peking, Renmin Ribao,
bauð honum og konu hans til Kína. Þegar
hann kom heim úr ferð þessari ritaði hann
bók, er Heimskringla gaf út fyrir áramót-
in.1
Bók þessi er að efni og uppbyggingu til
í svipuðu sniði og fjölmörg önnur rit blaða-
manna um ferðir í framandi löndum. Hún
er að miklu leyti ferðasaga bvað uppistöðu
snertir, þar sem hún er frásögn um ferðina
sjálfa og lýsing á því sem höfundur sér og
beyrir á ferðalaginu. Þó er það engan veg-
inn tilgangur hans að semja ferðasögu
heldur að greina frá ástandi og horfum í
Kína eftir því sem efni standa til. Heim-
ildir hans eru að verulegu leyti upplýsing-
ar sem hann aflaði sér á ferðalaginu, bæði
frásagnir Kínverja, er hann komst í kynni
við, og hans eigin sjón og raun. Aðrar
heimildir notar hann lítið, en hefur þó
hliðsjón af allmörgum ritum annarra höf-
unda til samanburðar við eigin reynslu.
Þar sem kunnugt er að höf. er samherji
og a. m. k. að nokkru leyti skoðanabróðir
1 Magnús Kjartansson: Bak viS bambus-
tialdiS. Heimskringla 1964.
Umsagnir um bœkur
Mao Tse-tungs munu margir þeir er taka
bókina í hönd, þykjast geta ráðið nokkuð
í efni hennar og anda, áður en þeir opna
hana. En í þessu tilfelli eins og í mörgum
öðrum reynist varhugavert að draga álykt-
anir að órannsökuðu máli.
Höfundur dregur sannarlega enga dul á
samúð sína með stefnu og stjórn kínverskra
kommúnista. Hann segir frá miklum afrek-
um þeirra á sviði efnahags- og menningar-
mála, en reynir þó með engu móti að lýsa
hinu kínverska þjóðfélagi sem paradís á
jörðu eða fyrirmynd allra annarra. Hann
dregur ekki fjöður yfir þá staðreynd að
Kínverjar séu að ýmsu leyti skammt á veg
komnir og að almenningur austur þar
verði að leggja mikið að sér og eigi við
kröpp kjör að búa í samanburði við það
sem gerist í Vestur-Evrópu og Norður-
Ameríku. Jafnframt tekur hann það auð-
vitað fram að slíkur samanburður sé einsk-
is virði, ef meta skal árangur af stjórn
kommúnista í Kína. Það eina sem vit er í
er samanburður við ástandið í landinu
sjáifu, þegar núverandi stjórn tók við völd-
um.
Mikið hefur verið ritað um Kína á síð-
ustu árum, og eru höfundarnir niargir
hverjir engir vinir kommúnista, en flestir
þeirra láta þó mikið af framförum þar,
einkum á sviði vísinda og iðnaðar. Ymsir
inikilsvirtir stjórnmálamenn og hershöfð-
ingjar í Bandaríkjunum líta á Kína sem
liætlulegan andstæðing og keppinaut. Með
því viðurkenna þeir að Kína er orðið sterkt
og voldugt stórveldi, en allir vita að fyrir
15 árum var ástandið þar þvílíkt, að ekki
kom til mála að telja það með stórveldum.
Verður því ekki komizt hjá því að álykta,
að stjórnin hafi dugað til einhvers. Með
hliðsjón af þessum staðreyndum verður
ekki annað séð en að höfundur ofannefndr-
ar bókar hafi síður en svo borið oflof á
Kínverja eða stjórn þeirra. í því efni er
407