Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Side 110

Tímarit Máls og menningar
il áhrif á daglegt líf landsins eða
stjórnenda þess. Fáeinar sveitir flug-
véla vörpuðu sprengjum á þorp öðru-
hverju (sú aðferð var vinsæl með
Bretum í Miðausturlöndum milli
styrjaldanna), koma mátti upp her-
stöðvum á landamærum, og þegar
verst lét gat ríkisstjórn látið fjarlægt
og ófriðvænlegt landsvæði eiga sig í
bili, en gætti þess aðeins að ókyrrðin
breiddist ekki út. Slíkt og þvílíkt er
blátt áfram gagnslaust þegar ástandið
er eins og í Víetnam nú eða í Alsír
á árunum fyrir 1960. Ef þjóð vill
ekki láta stjórna sér með gamla lag-
inu áfram er lítið hægt að gera við
því. Ef kosningar hefðu verið háðar
í Suður-Víetnam 1956 eins og Genf-
arsamkomulagið gerði ráð fyrir,
mundu menn hafa uppgötvað vilja
fólksins á miklu ódýrari hátt.
Hvernig lítur þá út fyrir gagnbylt-
ingarmönnum? Það væri kjánaskap-
ur að halda því fram að skærustríð
sé óbrigðul uppskrift fyrir velheppn-
aða byltingu, eða að hægt sé um þess-
ar mundir að gera sér raunhæfar von-
ir um árangur þess annarsstaðar en í
fáum tiltölulega vanþróuðum lönd-
um. Fræðimenn „gagnskærustríðsins“
geta því huggað sig með því að þeir
þurfi ekki alltaj að tapa. En það er
ekki mergurinn málsins. Þegar skæru-
stríð er af einhverjum ástæðum orð-
ið raunveruleg þjóðarbarátta og hef-
ur upprætt vald ríkisstjórnarinnar á
stórum landsvæðum, eru líkurnar
engar til að hægt sé að berja það nið-
ur. Þó að Mau mau-menn hafi verið
sigraðir í Kenya er Bandaríkjamönn-
um engin stoð í því í Víetnam. allra-
sízt ef þeir minnast þess að Kenya er
nú sj álfstætt og Mau mau álitnir
frumherjar og þjóðhetjur. Þó að
stjórninni í Burma hafi ekki verið
kollvarpað af skæruliðum gagnaði
það ekki Frökkum í Alsír. Vandamál
Johnsons forseta er Víetnam, ekki
Filippseyjar, og taflið er tapað í Víet-
nam.
Þegar svo er ástatt er ekki annað
eftir til að styðj ast við en sj álfsblekk-
ingar og ógnir. Allar aðferðirnar til
að réttlæta stefnu Bandaríkjamanna í
Víetnam nú höfðu verið reyndar í
Alsír. Formælendur frönsku ríkis-
stjórnarinnar höfðu sagt okkur að
hinn óbreytti Alsírmaður væri á
bandi Frakka; og ef hann væri ekki
beinlínis vinveittur Frökkum, bæði
hann aðeins um frið og ró og óttaðist
þjóðfrelsisherinn. Okkur var sagt
nærri vikulega að ástandið hefði
batnað, að nú væri komið á jafnvægi
milli stríðsaðila, að áður en mánuður
liði mundu hinar löglegu hersveitir
hafa tekið frumkvæðið, að þær þörfn-
uðust aðeins nokkurra þúsunda her-
manna í viðbót og nokkurra milljóna
af frönkum. Okkur var sagt að upp-
reisnin mundi bráðlega lognast út af,
þegar hún gæti ekki lengur leitað
hælis í öðru landi og sótt þangað
nauðsynjar. Sprengjuárás var gerð á
348