Tímarit Máls og menningar - 01.10.1968, Blaðsíða 11

in og undirokuS vitund. Af þessari
gerð andófshreyfingarinnar leiðir, að
vitundin um nauðsyn róttækrar ger-
byltingar er ekki til staðar, í sama
mund og hlutlæg nauðsyn hennar
knýr æ fastar á dyr. Og þegar svo er
ástatt einbeitir andófshreyfingin at-
hygli sinni að utangarðsmönnum
ríkjandi skipulags, í fyrsta lagi að
örbirgðahverfunum, hinum „rétt-
indalausu“, en jafnvel háþróaður síð-
kapítalismi sinnir ekki brýnustu lífs-
þörfum þessa fólks, getur það ekki
né vill. I annan stað einbeitir andófs-
hreyfingin sér að gagnstæðu skauti
þj óðfélagsins, sérréttindamönnunum,
sem í vitund sinni og að eðlishvöt
brjóta af sér hlekki þjóðfélagslegrar
tamningar eða fá komizt undan
henni. Ég á hér við þá mannhópa
þjóðfélagsins, sem vegna aðstöðu
sinnar og uppeldis hafa enn færi á
að kynna sér staðreyndir — og það
er með sann svo sem nógu torsótt —
færi á að kynna sér heildarsamhengi
staðreyndanna. Það eru þeir mann-
hópar, sem enn þekkja og skilja sí-
vaxandi félagslegar andstæður og
það gjald, sem hið svokallaða alls-
nægtaþjóðfélag krefst af fórnarlömb-
um #sínum. Andófið er því staðsett
við bæði þessi andstæðu skaut þjóð-
félagsins og um þau vildi ég fara fá-
einum orðum.
1. Hinir réttindalausu, örbirgðar-
hverfin. í Bandaríkjunum eru það
sérstaklega þjóðernis- og kynþátta-
Um valdbeitingu í andójshreyfingunni
minnihlutar, sem raunar eru ekki enn
skipulagðir í pólitískum efnum og
oftar en ekki innbyrðis sundurþykk-
ir (til að mynda eru miklar deilur í
stórborgunum með svertingjum og
Púertóríkómönnum). AS miklu leyti
eru þetta mannhópar, sem skipa ekki
úrslitastöðu í framleiðsluferlinu, og
þegar af þeirri ástæðu álítast þeir
ekki sennileg byltingaröfl samkvæmt
hugtökum marxískrar fræðikenning-
ar — að minnsta kosti ekki meðan
þeir eiga sér engin samtök. En frá
hnattstæðri sjónarhæð eru hinir rétt-
indasnauðu, sem verða að bera dráps-
klyfjar kerfisins, raunverulegur múg-
grundvöllur hinnar þjóðlegu frelsis-
baráttu gegn nýkapítalismanum í
þriðja heiminum og nýlendustefn-
unni í Bandaríkjunum. Það ríkja þá
einnig á þessu sviði engin virk tengsl
milli þjóðernis- og kynþáttaminni-
hluta í stórborgum hins kapítalíska
þjóðfélags og þess múgs í heimi ný-
lendnanna, sem þegar hefur gengið til
orustu við þetta þjóðfélag. Þennan
múg má ef til vill þegar kalla hinn
nýja öreigalýð og í þeim skilningi er
hann nú orðinn að miklum háska
heimskerfi kapítalismans. Að hve
miklu leyti telja megi verkalýðsstétt-
ina til þessara réttindasnauðu mann-
hópa í Evrópu er vandamál, sem ræða
verður sér í lagi. Ég get það ekki inn-
an marka þess, sem ég hef kosið til
umræðu. Ég vildi vekja athygli á því,
að hér er um að ræða mikinn mun:
105