Tímarit Máls og menningar - 01.05.1973, Blaðsíða 64

Tímarit Máls og menningar
veit enginn nema sá sem kallaður er. - Við sjáum heldur ekki sólkembt landið
í vestrinu, aðeins sólmistrið sjáum við, og þó aðeins ef við lokum augunum
og sofnmn. En ég veit það er til, eða öllu fremur, trúi það sé til, því himin
þess hef ég litið. Slíkur himinn fyrirfinnst hvergi nema þar. Honum verður
ekki lýst, hvorki í orði né mynd. Og hafið hef ég séð og hvíta fugla á svifi
yfir hafinu. Slíka fegurð á jörðin ekki til.
Ég held við hugsum fæstir svo mjög um annað líf. Tíminn fer sínu fram
hversu mjög sem við brjótum heilann um annað líf, svo það er tilgangslaust
að vera að hugsa um þetta.
Að sjá þessa mynd: fólkið í elli, hrumleik og sýki. Væri ég guð, þá mundi
ég þurrka þetta út hljóðlátt og kurteislega, eins og strokleðrið mitt, mjúkt
og viturt, það blýantsletur sem einhver óvina minna hefur blettað með hvíta
örkina, mér til hneisu. Og ég mundi fylla húsið af hlæjandi fögrum börnum
og unglingum sem væru að byrja að elskast.
Og þó. - Listamaðurinn getur gert ellina að furðulega fagurri mynd - því
verður ekki neitað. - Máski skortir okkur aðeins gáfu listamannsins til að
sjá fegurðina í hrörnuninni.
Ekki þarf þó ávallt listamann til að sjá það fagra í fylgd ellinnar. Mér er
það til dæmis ennþá ferskt í muna, hve mér, ungum manni, fannst gömul
móðir Sigvalda Kaldalóns fögur kona. Og öðru sinni var það, að ég lá á
sjúkrahúsi og sá þar eina þá fegurstu hauskúpu sem ég hef nokkru sinni
litið. Það var mjög gamall maður og sköllóttur, sem átti þessa undursamlegu
fegurð. Ég horfði mikið á haus þessa gamla manns, og mér er ekki grunlaust
um, að heilsufar mitt hafi notið góðs þar af fremur en ills.
Því miður dó þessi gamli maður daginn áður en ég var relcinn.
62
Ég fer daglega í smágönguferðir til að yrkja óskrifaða sálma um sólskinið og
blómin og fólkið sem er á ferðinni með guði sínum og andskota. Á gleði og
harm barna er maður skyggn, en þeir fullorðnu eru gjarna eins og matt gler.
Hið svartasta myrkur getur búið þeim í hjarta án þess maður verði þess var.
Ég man einn vin minn geðsjúkan, hann var kátur og ærslagjam þó að tal hans
væri oftast eins og utan við alfaraleið, ætti jafnvel skyldleika sinn fremur við
óþekkta stjörnu úti í geimnum en þá jörð sem við göngum á. Þegar ég talaði
í suður, þá talaði hann í norðui', eða kannski réttara sagt, allar áttir í senn.
- Þú átt að vera stilltur, sagði ég við hann, svo sjúklingarnir geti fengið
næði til að sofa og fílósófera. - Hann Jónas frá Hriflu, svaraði hann, gengur
54