Tímarit Máls og menningar - 01.01.1988, Síða 101

Dtemd til að hrekjast
12 Sbr. Kterlighedens forrykte tale, bls. 119.
13 Slíkar „spælingar", þar sem mikil áhersla er lögð á orðheppni aðalpersóna, hæfi-
leika þeirra til að segja brandara, snúa út úr og reka viðmælanda á stampinn, má
sjá víða í verkum íslenskra kvenrithöfunda frá síðustu árum. Má þar nefna
bækur Guðrúnar Helgadóttur, Asu Sólveigar, Auðar Haralds, Fríðu Sigurðar-
dóttur (einkum Sólina og skuggann) og Stefaníu Porgrímsdóttur. Oft er það
eitthvert yfirvald sem spælingin beinist gegn, uppalandi, kennari eða læknir, og
ber söguhetjan ævinlega sigur úr býtum í orðakastinu. Öðlast hún þar sem
viðurkenningu annarra persóna sem gjarnan láta hana í ljósi með samþykkjandi
hlátri á kostnað þess sem fyrir spælingunni verður.
14 Lýsingarnar á Oldu í rúminu minna á ummæli Heléne Cixous í greininni „Ca-
stration and Decapitation", (ensk þýðing í Signs nr 1 1981), þar sem hún fjallar á
mjög skemmtilegan hátt um það hvernig menningin hefur ævinlega haft til-
hneigingu til að binda konuna við rúmið. Hún segir:
Woman, if you look for her, has a strong chance of always being found in
one position: in bed. In bed and asleep - “laid (out).” She is always to be
found on or in a bed: Sleeping Beauty is lifted from her bed by a man
because, as we all know, women don’t wake up by themselves: man has to
intervene, you understand. She is lifted up by the man who will lay her in
her next bed so that she may be confined to bed ever after. . . (bls. 43)
15 Luce Irigaray, Speculum de l'autre femme, Editions de Minuit, Paris 1974. Ensk
þýðing: Speculum of the Other Woman, Cornell University Press, Ithaca 1985.
Sjá einnig greinasafnið Ce sexe qui n’en est pas un, Editions de Minuit, Paris
1977. Ensk þýðing: This Sex which is not One, Cornell University Press, Ithaca
1985.
16 Sbr. einkum „The Power of Discourse" í This Sex which is not One.
17 Sbr. einkum „Women on the Market", í This Sex which is not One.
18 Sbr. einkum „This Sex which is not One“ í This Sex which is not One, bls.
26-30.
19 A þetta bendir Toril Moi í kaflanum „Patriarchal reflections" í Sexual/Textual
Politics, þar sem hún ræðir um kenningar Luce Irigaray:
Caught in the specular logic of patriarchy, woman can choose either to
remain silent, producing incomprehensible bable (any utterance that falls
outside the logic of the same will by definition be incomprehensible to the
male master discourse), or to enact the specular representation of herself as
a lesser male. The Iatter option, the woman as mimic, is, according to
Irigaray, a form of hysteria. The hysteric mimes her own sexuality in a
masculine mode, since this is the only way in which she can rescue some-
thing of her own desire. The hysteric’s dramatization (or mise en scéne) of
herself is thus a result of her exclusion from patriarchal discourse. (Bls.
135)
20 Með kvenlegri sjálfsmynd á ég ekki fyrst og fremst við þá lýsingu sem bókin
91