Tímarit Máls og menningar - 01.01.1988, Blaðsíða 113

Að vera tvíkynja og deyja aldrei
heiminum. Hér í Frakklandi hafa rithöfundar stundum verið of uppteknir af
forminu og það hefur komið niður á innihaldinu.
F. R.: Má skilja þetta sem pillu til nýsögumanna?
D. S.: Nei, spurningin um nýsögumennina er ekki svo einföld. Eg veit vel
að meðal nýsögumanna, og ekki þeirra minnst þekktu, eru menn sem telja að
bókmenntir eigi ekki að tjá hugsun, að þær eigi einungis að vera leikur með
form. Það segir Nóbelsverðlaunahafinn Claude Simon til dæmis. En það er
ekki það sem hann gerir. I bókum hans koma fram mjög skýrar og ákveðnar
hugmyndir um veröldina, um styrjaldir, samskipti kynjanna, stöðu mannsins
í heiminum og margt fleira. Hann skrifar um þetta á hreint snilldarlegan hátt,
en er um leið afskaplega varkár, eins og dálítið dulur.
F. R.: Þannig að þú leitar frekar fanga hjá erlendum rithöfundum.
D. S.: Ég leita ekki fanga hjá þeim, heldur finn ég til andlegs skyldleika
með þeim. Ég er þó umfram allt franskur rithöfundur. Franskan er annað og
meira en tungumál mitt, hún er mitt föðurland. Mér þykir vænt um þetta mál
og reyni sífellt að ná betra valdi á því. Það að skrifa er líka þetta: að efla
sambandið við sitt eigið mál. Enginn fær tungumálið í arf, heldur þarf hann að
ávinna sér það. Við fæðumst inn í eitt eða annað tungumál, en verðum ávallt
að leggja vinnu í það, tileinka okkur það. Ég stend nærri ýmsum textum frá
17. og 18. öldinni hér. Það sem mér er víðs fjarri, er kenningahjal ýmissa
samtímamanna um bókmenntir. Ég hreifst af bókmenntum landa sem ég
hafði engin fyrirfram gefin tengsl við, en þar sem ríktu skoðanir svipaðar
mínum um bókmenntir: bókmenntir kallast það að hugleiða heiminn á
tilteknu tungumáli.
F. R.: Það er ekki nóg með að ýmsir erlendir rithöfundar hafi heillað þig,
heldur líka kvikmyndagerðarmenn eins og Pier Paolo Pasolini. Hvers vegna
einmitt hann?
D. S.: Pasolini heillaði mig í skrifum sínum vegna þess að hann var einn af
fyrstu hugsuðunum til að velta fyrir sér sambandi menningar og fjölmiðla. I
bókinni „Divina Mimesis" sem gefin var út upp úr 1970 hugleiðir hann stöðu
ítalskrar menningar gagnvart fjölmiðlum, einkum tæknimáli sjónvarpsins.
Nú er þetta mál á allra vörum, en Pasolini velti þessu fyrir sér langt á undan
samtímamönnum sínum.
F. R.: Italía og ítölsk menning skipta þig miklu, er það ekki?
D. S.: Ég ferðaðist mikið um Ítalíu á árunum eftir að ég lauk námi og varð
fyrir djúpum áhrifum af ítalskri menningu í orðsins fyllstu merkingu. Eink-
um var Róm mér hugleikin um árabil. Ég velti fyrir mér stöðu Rómar innan
Evrópu og afstöðu Evrópubúa til Rómar. Barokktímabilið í Róm heillaði
mig og ekki síst hvernig hægt er að fylgja þróun barokksins um Evrópu. Þessi
barokkáhugi varð til þess að ég tók ástfóstri við ýmsar aðrar borgir en Róm,
103